Zonder emoties zijn we geen volwaardige mensen. We zijn dan sociaal en moreel incompleet. Dat schrijft Ad Vingerhoets in zijn boek De emotionele mens. Emoties zijn essentiële ingrediënten van een gezond en gelukkig (samen)leven. Maar wat uiteindelijk bepaalt of je optimaal van de kracht van emoties kunt profiteren in je dagelijkse leven, is je emotionele intelligentie. Hieronder vertellen we je meer.
Emotionele intelligentie: dit is waarom het (letterlijk) van levensbelang is
Voor we verdergaan: wat zijn emoties eigenlijk precies, en hoe verschillen ze van stemmingen? Ad Vingerhoets definieert emoties als volgt: het zijn relatief kortdurende reacties op prikkels en situaties die we belangrijk vinden. Het gaat daarbij niet alleen om concrete of echte situaties, maar ook om bijvoorbeeld herinneringen of fantasieën. Stemmingen daarentegen zijn langdurige gemoedsgesteldheden en worden niet door duidelijke prikkels of omstandigheden opgewekt.
Emoties zijn van levensbelang
In de huidige westerse maatschappij worden emoties soms weggezet als obstakels op de weg naar een helder, rationeel redeneren. Is het niet op privégebied, dan wel op de werkvloer. Toch, zo benadrukt Ad Vingerhoets, is het juist goed dat emoties gedeeltelijk ons gedrag bepalen. Mensen zijn van nature sociale wezens en veel van ons huidige gedrag is nog steeds gebaseerd op hoe onze voorouders leefden. Zij leefden vaak in groepen van zo’n 150 mensen en hun leven zat zo vol bedreigingen dat het onmogelijk was om in je eentje te overleven. Je kon je dus maar beter als een waardig groepslid gedragen. Je moest bijvoorbeeld betrouwbaar zijn, je bekommeren om het welzijn van andere groepsleden, en iemand te hulp schieten wanneer dat nodig was. Alleen dan kon je erop rekenen dat jij er zelf ook niet alleen voor stond als je leven in gevaar was.
Andere functies van emoties
Nu staat er tegenwoordig, in de individualistische moderne maatschappij, natuurlijk wat minder op het spel. Maar de kern van de functie van emoties is nog hetzelfde. In elke situatie waar je in terechtkomt helpen je emoties je om uit alle mogelijke reacties en gedragsuitingen de juiste te kiezen. ‘De juiste’ betekent hier nog steeds die reactie die ons ‘groepslidmaatschap’ en onze ‘overleving’ niet in gevaar brengt. Daarnaast zijn emoties een belangrijke bron van sociale informatie. Van iemands emoties kun je afleiden wat voor persoon hij of zij is (kort lontje? overgevoelig?) en, misschien nog belangrijker, hoe hij of zij in de toekomst zal reageren.
Verleden, heden, toekomst
Een ander interessant kenmerk van emoties is dat ze gericht kunnen zijn op verschillende tijdsperspectieven. Je kunt nu boos worden door iets wat je partner doet, maar ook spijt hebben van iets in het verleden of hoop krijgen van een toekomstvisie. Nóg interessanter is het feit dat alleen al de anticipatie op een emotie je gedrag kan veranderen. Denk aan spijt- of schuldgevoelens die je voorziet als je op het punt staat een belangrijk geheim te verklappen of iets te kopen waar je het geld niet voor hebt. Of wat dacht je van dat zakelijke voorstel dat je afslaat omdat je alleen al bij de gedachte aan die presentatie of talk nerveus en onzeker wordt?
Emotionele intelligentie
Emoties zijn dus veel meer dan alleen maar gevoelens. Ze zijn belangrijk voor ons functioneren, vormen een bron van sociale informatie en beïnvloeden ons gedrag. Bovendien sturen ze fysiologische processen, ons denken, onze aandacht en onze waarneming. Maar of je optimaal van je emoties kunt profiteren, valt of staat met je emotionele intelligentie. Wist je dat emotionele intelligentie een betere voorspeller is van (professioneel) succes dan cognitieve intelligentie? Niet verkeerd dus om eens te onderzoeken hoe het er met jouw emotionele intelligentie voor staat.
4 componenten
Welke skills bepalen je emotionele intelligentie? De volgende 4 componenten zijn het belangrijkst:
- Het herkennen van emoties bij jezelf en anderen. Mensen die deze vaardigheid missen (zoals bijvoorbeeld mensen met autisme) missen vaak een belangrijk non-verbaal aspect van menselijke communicatie. Misverstanden liggen constant op de loer.
- Het begrijpen van emoties. Weten wat iemand boos, verdrietig of blij maakt, en waarom de een met een andere emotie kan reageren dan de ander helpt je (onbewust) de hele dag enorm in je omgang met anderen.
- Goed gebruikmaken van je emoties. Soms kun je emoties inzetten om dingen gedaan te krijgen. Dat klinkt misschien een beetje toxic, maar denk aan de manager die een klant opvrolijkt of op z’n gemak stelt voordat ze een belangrijke deal sluit. Of een vader die zijn boosheid op een gezonde manier inzet om zijn kind iets te leren.
- Tenslotte is er het beheersen van je emoties. Een goed ontwikkelde emotionele intelligentie zorgt er ook voor dat je weet wanneer het wel en niet gepast is om je emoties te uiten. En dat je aanvoelt hóe je je emoties het beste kunt of wilt uiten. Het worden dan minder mysterieuze fenomenen die hun eigen leven lijken te leiden, en meer krachtige tools die je in je eigen voordeel kunt inzetten.
Roots Meditatiepakket & Dossier
Wijze lessen van o.a. Els van Steijn over de belangrijkste missie van je leven: het helen van (oude) pijn uit de familielijnBestel nu!
