Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor de complexe gevolgen van individueel trauma op lichaam en geest. Minder hoor je doorgaans over collectief trauma. Dat terwijl het op grote schaal onze gezondheid, geluk en spirituele evolutie beïnvloedt. In zijn boek Helen van collectief trauma legt spiritueel leraar Thomas Hübl haarfijn uit hoe collectieve traumasporen gemeenschappen in hun greep kunnen houden. Ook beschrijft hij uitvoerig hoe we allemaal bij kunnen dragen aan het helingsproces. De traumacyclus doorbreken verbetert niet alleen het welzijn van je eigen generatie, maar beschermt óók je nageslacht. Hieronder lees je alvast een voorproefje.
Collectief trauma: zo draag je bij aan het doorbreken van de traumacyclus
Collectief of historisch trauma is complex. Het wordt door tijd en generaties heen ervaren door een groot aantal families en leden van een grotere culturele groep. Bij collectief historisch trauma kun je denken aan de gevolgen van oorlog, imperialisme, kolonisatie en slavernij. Talloze culturen en landen kennen hun eigen historische trauma. Belangrijk om te onthouden is dat collectief trauma niet los te zien is van individueel trauma. Vanaf het moment van conceptie ontwikkelt het zenuwstelsel van een baby zich in interactie met het zenuwstelsel van anderen. Diverse internationale onderzoeken hebben aangetoond dat collectieve gebeurtenissen in een land zich weerspiegelden in de neurobiologie van individuele kinderen in de baarmoeder. En dit interpersoonlijke samenspel breidt zich alleen maar uit als de baby de buik van haar moeder verlaat. Onze breinen zijn met elkaar verbonden.
Traumacultuur
Dat laat ook meteen zien waarom het zo belangrijk is om samen actief te werken aan het helen van collectief trauma. Anders wordt het steeds maar weer doorgegeven, het ‘muteert’ zich als het ware. Het verleden komt steeds opnieuw om een oplossing vragen. Bovendien leven we in een ’traumacultuur’, schrijft Hübl, die ons ervan weerhoudt onszelf bewust onder de loep te nemen. De overheersing van trauma-energie in de maatschappij zorgt ervoor dat we radicaal uiteenlopende wereldbeelden hebben. Veel mensen voelen zich afgesloten van hun gemeenschap en voorouders en zijn niet thuis in hun lichaam. We leiden een niet-duurzaam leven, omdat we afgesloten zijn van heden en toekomst.
De gevolgen van collectief trauma
Hübl schrijft: ‘Of we iemand aanwijzen als slachtoffer of dader, onderdrukker of onderdrukte, iedereen wordt getroffen door collectief lijden. De gevolgen van historisch trauma worden onwillekeurig doorgegeven (…). Collectief trauma verstoort het sociaal narratief. Het vernietigt de nationale identiteit en belemmert de ontwikkeling van instituties, gemeenschappen en culturen.’ Cultureel trauma verstoort de sociale percepties. Er ontstaan bijvoorbeeld schadelijke stereotypen, de overtuiging dat de ‘dingen nu eenmaal zijn zoals ze zijn’ of andere onbewuste regels. Denk aan de enorme, giftige nasleep van de slavernij, die zich over een groot deel van de westerse wereld uitstrekt en ook in Nederland nog doorleeft. Een ander belangrijk voorbeeld is de Holocaust.
Verlies van de wij-ruimte en collectieve PTSS
Deze verstoorde ideeën leiden, schrijft Thomas Hübl, tot de desynchonisatie van ruimtetijd. Op collectief niveau betekent dat dat we niet in staat zijn om een coherente ‘wij-ruimte’ te creëren of om synchroon te lopen met anderen en samen te werken als één geheel. Op individueel niveau zijn we misschien zelden op het juiste moment op de juiste plek, en daarom kunnen we geen toegang krijgen tot een creatieve flow. We zijn niet in staat belangrijke energie en informatie te ontvangen en verwerken uit het collectieve veld. Historisch trauma kan ook tot een soort collectief PTSS leiden, gekenmerkt door een collectief gevoel van onverwerkt, dwangmatig verdriet gerelateerd aan het oorspronkelijke trauma. Gemeenschappen die lijden aan historisch trauma hebben vaak ook te maken met slechtere sociaal-eonomische omstandigheden, meer stress, en een slechtere algehele gezondheid.
Eenheid herstellen
Om collectief trauma te helpen helen, moeten mensen het erkennen en doorvoelen. Zelfs de vreselijke details. Omdat wegkijken en bagatelliseren ervoor zorgen dat de ongelijkheid en wreedheid die zijn ontstaan in stand blijven. De ‘wij-ruimte’ moet hersteld worden – in de huidige individualistische westerse wereld een flinke uitdaging. Het werk dat hiervoor nodig is is de moeite waard. Want in de meerdimensionale ruimtetijd die zal ontstaan ‘zijn we allemaal inherent met elkaar verbonden, en door transpersoonlijke ontwikkeling worden we ons bewust van onze essentiële eenheid. Ruimtetijd is intelligent. Ze is de ‘cloud’ van de stroom van menselijke informatie, de basis van relaties en de grondslag voor de instroom van toekomstig licht.’ Als collectief trauma heelt, krijgen we dus allemaal weer toegang tot een gedeelde stroom van informatie, energie, empathie, compassie, en liefde. En hoe mooi als de volgende generatie daarmee verwelkomd wordt?
Collective Trauma Integration Process
Je raadt het al: dit helingsproces is niet snel of makkelijk. In Hübl’s boek kun je alles lezen over een interessante methode die hiervoor is ontwikkeld: Collective Trauma Integration Process (CITP). Hierbij werken groepen mensen samen door middel van allerlei oefeningen aan het collectieve helingsproces. Hoe complex de reis ook mag zijn, het allerbelangrijkste ingrediënt van heling is eigenlijk best simpel: aanwezigheid. Het is het meest essentiële en heilige dat we kunnen inbrengen, schrijft Hübl. ‘Door aanwezig te zijn stellen we ons open en maken we het mogelijk dat de prima materia voor integratie gat stromen. Deze bron is het hogere licht van bewustzijn dat heel maakt wat gebroken was.’
Culturele schaduw
We kunnen waarnemen waar het transgenerationele trauma zich in ons bevindt, welke culturele afspraken er als gevolg zijn ontstaan en hoe ze onze gemeenschap beïnvloeden. Alleen al de gezamenlijke intentie tot integratie brengt de meest krachtige, ordenende energieën teweeg. ‘De energie van ons collectieve trauma ligt opgeslagen in de verre uithoeken van onze culturele schaduw en kan in het daglicht enorm zijn. Maar in aanwezigheid en met de behulpzame invloed van het hogere licht kan het worden ontdaan van fragmentatie en worden hersteld in heelheid.’
