Chōwa: 3 Japanse wijsheden over eten in harmonie met de natuur

Akemi Tanaka, auteur van Chōwa: Japanse wijsheid voor leven in balans vertaalt chōwa als ‘de zoektocht naar harmonie’. Het is een eeuwenoude Japanse levensfilosofie die draait om balans vinden in alle gebieden van het leven. Zo ook in voeding: de traditionele Japanse kookkunst washoku is vol van chōwa. In dit artikel delen we drie Japanse wijsheden over gebalanceerd en gezond eten, in harmonie met de natuur. 

Chōwa: 3 Japanse wijsheden over eten in harmonie met de natuur

Fun fact: de Japanse kookkunst washoku is door UNESCO erkend als immaterieel erfgoed. Dat komt onder andere doordat washoku belang hecht aan dichtbij de natuur blijven. Niet alleen voor onze gezondheid, maar óók voor die van de planeet. Daarnaast staat ook binnen een gerecht evenwicht centraal. Van voedingsstoffen, zodat je je na elke maaltijd opgeladen voelt. Maar ook van smaken: zo wordt gebalanceerd eten het tegenovergestelde van saai! Hieronder zetten wij drie belangrijke chōwa-lessen voor je op een rijtje.

Les 1: Balans in de vijf smaken

Washoku laat ten eerste de smaken van elk afzonderlijk ingrediënt tot hun recht komen. Ze worden niet verbloemd of overdreven versterkt met sauzen of sterke kruiden. In elke maaltijd wordt er gestreefd naar een balans tussen vijf smaken:

• Bitter
• Zuur
• Zout
• Zoet
• Pikant (umami)

Deze smaken hoeven (en kunnen) niet perfect in harmonie gebracht te worden. Maar het is nuttig om je bij elk gerecht af te vragen welke smaken erin terugkomen en welke misschien nog missen. In Japan worden naast de hoofdingrediënten van een maaltijd verse kruiden, garnering en bijgerechten gebruikt om het gerecht in balans te brengen. Akemi Tanaki geeft de volgende voorbeelden uit de Japanse keuken: zoute gedroogde bonitovlokken tegenover zoete pompoen, zure augurk tegenover zoute visbouillon, bittere groene thee tegen de diepe smaak van misosoep.

Les 2: Balans in de vijf kleuren

De vijf kleuren van het traditionele Japanse koken zijn rood, groen, geel, wit en zwart. Het in balans brengen  van deze kleuren heeft niet alleen esthetische waarde voor een maaltijd, het verhoogt ook de voedingswaarde. Vergelijk een kleurrijke salade of een verfijnde Japanse bento box eens met een bleek bord patat en kip. Wist je trouwens dat bewust omgaan met de kleur van de voeding ook bij kan dragen aan de gezondheid van je chakra’s? Elke chakra is verbonden met een kleur, namelijk, en zal openen wanneer je voeding van die kleur consumeert. Lees er hier meer over.

Les 3: Eten in harmonie met de natuur

Akemi Tanaki wijst ook op de wijsheid in Shojin ryori, een manier van koken die verbonden is met het zenboeddhisme. In Shojin yori staat duurzaamheid en geweldloosheid centraal. Het streven is om elk eetbaar deel van een ingrediënt te gebruiken: in soepen of als creatieve toevoegingen aan andere gerechten. Om verspilling te voorkomen wordt je ook aangeraden om in een restaurant om een kleinere portie te vragen als je denkt dat je een normale niet op kunt. En natuurlijk om alle restjes te bewaren, in te vriezen of weg te geven.

Geweldloosheid

Het principe van geweldloosheid uit zich in Shojin ryori in een veganistisch dieet, zonder dierlijke producten dus. Zoals steeds meer onderzoek uitwijst is dat niet alleen beter voor de planeet en onze medebewoners op aarde, maar ook voor onze eigen gezondheid. De eiwitten komen in de Japanse keuken uit sojaproducten, bijvoorbeeld tofu of tempeh. Als je aan de andere kant terugkijkt naar washoku, dan wordt daar de voorkeur gegeven aan vis eten in bepaalde perioden van het jaar. Akemi Tanaki raadt aan om The Good Fish Guide te raadplegen om te zien hoe je zo verantwoord mogelijk vis kunt eten.

Meebewegen met de seizoenen

Ten slotte eet je in harmonie met de natuur door mee te bewegen met de seizoensveranderingen. Bovendien brengt koken met seizoensproducten je niet alleen in contact met de natuur, maar ook met je eigen lichaam. En gelukkig is de natuur zo slim ontworpen dat we uit seizoensproducten vaak precies kunnen halen wat we nodig hebben. Denk aan frisse, hydraterende schijfjes watermeloen in de zomer en een warme, knusse pompoensoep in de herfst. Check seizoenskalender om te zien welke ingrediënten je het beste wanneer kunt kopen.