In het Westen groeit de interesse in ontspannende vormen van beweging nog altijd sterk. Denk aan yoga, maar ook Qigong is bezig met een opmars. Logisch, want de gestresste moderne mens krijgt steeds meer behoefte aan een heldere geest in een gezond, sterk lichaam. En daar is niet altijd een heftige work-out in de gym voor nodig. Qigong is een fundamentele pijler binnen de Chinese geneeskunde en komt met een nieuw verhaal over bewegen. Vergeet squatten en rennen. Focus je liever op de subtiele stroom van Qi, ofwel je levensenergie. Daarin ligt de sleutel tot gezonde organen én sterke spieren. Wij gingen in gesprek met Qigong teacher Arron Collins-Thomas over de magie van deze eeuwenoude meditatieve bewegingsvorm.
Wat is Qigong en waarom is het een holistische manier van bewegen?
Wat is Qigong en waarom is het een holistische manier van bewegen?Arron: ‘Qigong is een fundamentele pijler binnen de traditionele Chinese geneeskunde. Het wordt gezien als een innerlijke work-out en combineert langzame, bewuste beweging met ademhalingstechnieken en focus (net zoals yoga doet). Als je ooit vechtsport hebt gedaan of Tai Chi, dan ken je de wijde voetpositie en de ontspannen, vloeiende bewegingen van Qigong misschien al. Qigong is de basis van alle vechtsporten, dus voordat studenten leren vechten zullen ze altijd Qigong bestuderen’.
Waar komt Qigong vandaan?
Arron: ‘Het werd ooit uitgevonden als ‘dynamische meditatie’, waarmee Taoïstische meesters hun spieren ontspannen, soepel en sterk konden houden na uren gemediteerd te hebben, zónder hun focus te verliezen. De wortels van Qigong gaan wel 10.000 jaar terug, naar de 8e eeuw v.Chr. In de 3e eeuw v.Chr. begon die dynamische meditatie zich te ontwikkelen tot Qigong zoals we het vandaag kennen. Hoe oud de beoefening ook is, het is altijd relevant gebleven voor mensen – ook nu in de moderne tijd. Qigong is eigenlijk de ultieme techniek voor zelfheling. Als je leert om Qi te sturen in en rondom je lichaam, voel je je jonger en energieker. Je verlaagt je hartslag en bloeddruk en ondersteunt je immuunsysteem.’
Verschilt de visie op beweging in het Oosten van wat wij hier in het Westen gewend zijn?
Arron: ‘Ja! We noemen Qigong ook wel een ‘life force practice‘. Het zijn meditatieve bewegingen waarin de focus op Qi ligt, de levensenergie. Qigong verschilt op meerdere manieren van Westerse bewegingsvormen. Eén belangrijk onderscheid is de focus die ligt op de de binnenkant van het lichaam. De Qigong die ik mijn cliënten leer, focust zich op organen, emoties en de energie in het lichaam. Zo stimuleer je je gezondheid van binnenuit. Als je van binnen optimaal functioneert, zie je dat absoluut aan de buitenkant terug. De bewegingen in Qigong versterken het lichaam, maar we gebruiken alleen ons lichaamsgewicht, geen extra gewichten.
Je zou kunnen zeggen dat typische Westerse training vaak vanuit ijdelheid wordt ingezet. Qigong gaat over gezondheid. Natuurlijk willen veel mensen in het westen óók hun gezondheid stimuleren als ze sporten. Maar de Chinese geneeskunde zegt dat hoewel aerobe sport inderdaad je hart en longen traint, deze organen tegelijk flink belast worden. Qigong daarentegen traint de spieren en voedt alle organen, zonder ze te (over)belasten. Deze manier van bewegen boost je zuurstofopname en bloedsomloop, allemaal terwijl je lichaam ontspannen blijft. Zo leer je meer Qi op te slaan en te genereren in je lichaam.’
Waarom ben jij ooit met Qigong begonnen?
Arron: ‘Ik ontdekte Qigong zo’n 8 jaar geleden, toen ik bezig was met een Tui Na massage opleiding (Chinese acupressuurmassage). We leerden een aantal technieken waarmee we onze energie kunnen behouden als we zieke mensen behandelen. Ik vond dat meteen geweldig; de bewegingen voelden goed en stimulerend. Zelfs toen ik wist dat ik ze nog niet helemaal goed deed. Kort daarna bezocht ik een retreat in Thailand, om meer te leren over Chinese geneeskunde en daar beoefenden we twee keer per dag Qigong. Eenmaal daar wist ik; hier wil ik nog veel meer van weten. Ik vond een goede instructeur en mijn reis was begonnen. De eenvoud van Qigong, de natuurlijke bewegingen en werken met de ademhaling… alles viel samen voor mij.’
Kan iedereen Qigong beoefenen? Of heb je uitzonderlijke hoeveelheden geduld nodig?
Arron: ‘Qigong is voor iedereen! Je kunt er zelfs een vorm van beoefenen als je je bed niet kunt verlaten. De Chinese geneeskunde leert dat je organen de gezondheid van je hele lichaam bepalen. Dus ook, onder andere, je spieren, weefsel, botten, en vetpercentage. Zorg voor je organen en je zult zien dat alle aspecten van je gezondheid hier baat bij hebben. Qigong geeft je uithoudingsvermogen zonder stress, spierdefinitie zonder pijn. Met de oefeningen breng je je hele lichaam in balans. En omdat ze zo kalm zijn, zijn ze ook heel geschikt voor ouderen, mensen die herstellen van ziekte en beoefenaars met andere fysieke of energetische beperkingen. Maar, onthoud: de oefeningen mogen dan wel rustig zijn, hun kracht en effectiviteit moet niet onderschat worden. En, zoals eigenlijk voor elke vorm van sport geldt: als je twijfelt, raadpleeg je huisarts dan. En begin altijd rustig.’
Wat is het verschil tussen Tai Chi en Qigong?
Arron: ‘Qigong lijkt op Tai Chi, en ze hebben inderdaad een gedeelde oorsprong. Ze zijn gebouwd op dezelfde principes. Tai Chi is een gestileerde vechtsport-vorm van Qigong. Deze zou gecreëerd zijn in de 14e eeuw door de Taoïstische meester Zhang Sanfeng. Het verhaal gaat dat hij een ekster en een slang zag vechten in het bos. Hij raakte compleet gefascineerd door de tegenstrijdige en tegelijk gebalanceerde aard van deze strijd. Voor een beginner zijn de overeenkomsten tussen Qigong en Tai Chi opvallender dan de verschillen. Beide bewegingsvormen focussen op de ademhaling, rustige lichaamsbeweging en visualisatie om Qi door het lichaam te laten stromen. Maar terwijl elke Tai Chi beweging in theorie gebruikt kan worden voor zelfverdediging, zijn Qigong bewegingen meditatief. Ze zijn alleen gericht op zelfheling en het verbeteren van de gezondheid. Tai Chi is meestal een stuk complexer en meer geregisseerd. Qigong is makkelijker te leren (vanwege de grote hoeveelheid herhalingen van de bewegingen) en je kunt het makkelijk thuis doen. Dit maakt het een ideale en effectieve ‘behandeling’ die je op jezelf kunt toepassen.’
Waarom is het juist zo belangrijk om Qigong te beoefenen voor mensen in het Westen?
Arron: ‘We lijden massaal aan stress en veel mensen vinden het moeilijk om te mediteren. Qigong is eigenlijk een vorm van meditatie maar dan makkelijker, omdat je het combineert met beweging. Het is kalmerend en ontspannend, en maakt je ondertussen sterker. Van veel studenten heb ik terug gehoord hoe Qigong in korte tijd hun gezondheidsproblemen, slaapritme en mentale gezondheid heeft getransformeerd.’
Wat zijn nog meer de positieve effecten van Qigong?
Arron: ‘Onderzoek heeft aangetoond dat Qigong de volgende positieve effecten op je gezondheid heeft:
– Het vermindert angst en stress
– Het vermindert chronische ontstekingen in het lichaam
– Verbetert het immuunsysteem en je slaapkwaliteit
– Ondersteunt de cardiovasculaire gezondheid en verlaagt de bloeddruk
– Het zorgt voor ontspanning en een beter humeur
– Verbetert de gezondheid van je botten
– Het vermindert pijnklachten (bijvoorbeeld veroorzaakt door artritis of fibromyalgie)
– Het verbetert je cognitief denken’
