De kans is groot dat jij nog nooit van het begrip ‘moederwond’ hebt gehoord. Dat is geen toeval: de patriarchale maatschappij heeft er baat bij als dit onderwerp onbesproken blijft. Het is echter van levensbelang dat vrouwen de moederwond leren helen. Voor hun eigen levenskwaliteit, de gezondheid van hun kinderen, en de positie van de vrouw in het algemeen. Coach Bethany Webster schreef een boek over dit intense, transformatieve proces: Het helen van de moederwond. Hieronder vind je een voorproefje van haar wijsheid.
Moederwond: zo brengt heling verlichting in jouw leven (en dat van je kinderen)
De moederwond is een trauma dat binnen onze patriarchale cultuur en familie ontstaat. Mensen van elke genderidentiteit kunnen een moederwond hebben, en de wond uit zich op persoonlijk, cultureel, spiritueel en planetair niveau. In haar boek Het helen van de moederwond richt Bethany Webster zich op vrouwen en op het persoonlijke domein, want een maatschappelijke transformatie begint bij het helen van individuele wonden.
Hoe komt de moederwond tot stand?
Ondanks de veranderingen die de strijd van vrouwenbewegingen teweeg heeft gebracht, leven we nog steeds in een patriarchale maatschappij. Hierin hebben mannen meer macht dan vrouwen, wordt het genormaliseerd om gevoelens te onderdrukken, staat werk boven rust, en wordt er neergekeken op alles wat als vrouwelijk wordt gezien. Hierover kun je in het Helen van de moederwond meer lezen. Voor nu is het belangrijk om te weten dat van moeders in een patriarchale maatschappij wordt verwacht dat ze hun persoonlijk ambities opgeven om voor hun gezin te zorgen. Of dat ze hun persoonlijke ambities najagen en daarnaast al het andere óók nog perfect doen. Moeders leren (onbewust) dat ze hun eigen behoeften op de laatste plek moeten zetten en anderen contant van dienst moeten zijn. Deze druk werkt voor de meeste vrouwen verstikkend en roept woede, depressie en angst op. Als daar niets aan wordt gedaan, wat in patriarchale culturen vaak het geval is, dan wordt deze pijn overgedragen op dochters. Via subtiele of zelfs agressieve vormen van emotionele verwaarlozing, manipulatie of afwijzing.
Loyaliteit aan de moeder
Moeders kunnen dus onbewust diepe woede op hun kind projecteren, die eigenlijk op de patriarchale cultuur gericht is. Kinderen interpreteren momenten waarop hun moeder hen afwijst als een teken dat er iets mis met hen is. Ze kunnen zichzelf gaan opofferen om zo toch liefde van hun moeder te krijgen; hiervan zijn ze tenslotte in het begin van hun leven letterlijk afhankelijk. Het wordt een vorm van loyaliteit aan de moeder om beperkende overtuigingen te internaliseren. In het volwassen leven van de dochters blijft deze dynamiek vaak een rol spelen. De dochter is bijvoorbeeld (onbewust) bang om haar moeder af te wijzen door zelf haar volledige potentieel te benutten.
Kenmerken van een moederwond
Andere manieren waarop de moederwond zich op (inter)persoonlijk niveau manifesteert zijn:
- Je hebt een onbestemd, hardnekkig gevoel dat er iets mis met je is
- Je durft je potentieel niet te verwezenlijken, uit angst om te falen of te worden veroordeeld
- Je hebt zwakke grenzen en een onduidelijk zelfgevoel
- Je hebt het idee dat je geen recht hebt op de dingen waarnaar je verlangt
- Je voelt je niet veilig genoeg om ruimte in te nemen en je waarheid te delen
- Je saboteert jezelf
- Je wacht onbewust op toestemming of goedkeuring van je moeder voordat je je eigen leven opeist
- Je vergelijkt jezelf constant met anderen en voelt rivaliteit en jaloezie ten opzichte van andere vrouwen
- Je vermijdt lange relaties
- Je hebt de neiging met anderen te versmelten
- Je hebt weinig compassie voor jezelf
- Je bent bang om alleen te zijn
- Je verricht vaak emotionele arbeid voor anderen
- Je wordt getergd door een gevoel van schaamte
Tussen je moeder en jou
De disfunctionele verstrengeling tussen moeder en dochter die ontstaat door ongeheelde moederwonden kan allerlei vormen aannemen:
- Je moeder gebruikt je als dumpplek voor haar eigen onverwerkte emoties.
- Je hebt in alle aspecten van je leven eerst de goedkeuring van je moeder nodig voordat je je goed kunt voelen over jezelf en je keuzes.
- Je moeder put er trots uit dat je het altijd met haar eens bent en je aan haar aanpast, en wijst je af als je je onafhankelijk betoont.
- Je moeder gebruikt je voor narcistische doeleinden, om de aandacht op zichzelf te vestigen en lof voor jou op zichzelf te betrekken.
- Je wordt overweldigd door je moeders behoeften en besteedt enorm veel energie aan het piekeren over haar problemen en mogelijke oplossingen.
- Je moeder moet meerdere keren per dag met je praten.
- Je moeder vindt dat ze het recht heeft op toegang tot belangrijke aspecten van je leven of wil daar zelfs controle over uitoefenen.
- Je moeder bekritiseert je vanuit haar eigen angst dat ze een slechte moeder is en beschouwt jouw normale uiting van negatieve emoties als een bedreiging van haar macht en als teken dat ze als moeder tekortschiet.
Culturele moederwond
Als je een fijne, liefdevolle en gezonde band hebt met je moeder krijg je alsnog te maken met de culturele moederwond. Deze beïnvloedt de manier waarop vrouwen hun lichaam, hun eigen potentieel en hun relaties met anderen zien. Gelukkig kan een moeder ook als buffer tegen deze culturele moederwond dienen voor een dochter. Vooral als zij zelf haar individuele moederwond heeft geheeld.
Kritisch kijken
Het is in deze maatschappij taboe om kritiek te hebben op je moeder. Als dochter wil je niet samenspannen met de patriarchale cultuur die je moeder schaadt, dus nemen we de relatie met onze moeder niet snel kritisch onder de loep. Toch is dit precies wat er nodig is als we de verstoorde machtsverhoudingen tussen vrouwen stukje bij beetje herstellen. Alleen dan zullen vrouwen elkaar niet meer vragen om klein te blijven om zo hun eigen pijn te verzachten. We kunnen samen om de pijn rouwen die de patriarchale cultuur ons toebrengt, om deze vervolgens om te zetten in liefde, onderlinge steun en zelfacceptatie. Bethany Webster schrijft: ‘Het helen van de moederwond is een kans om te worden ingewijd in onze ware vrouwelijke kracht.’
Illusies loslaten
De moederwond zit vanbinnen, dus je kunt hem ook helen als je moeder afwezig is, als ze overleden is of als ze weigert om een gezonde relatie met je te onderhouden. Sommige vrouwen zullen in het helingsproces een hechtere band met hun moeder ontwikkelen, voor andere zal het juist meer afstand creëren. Ben je bang om je moeder te kwetsen als jij aan de slag gaat met jouw moederwond? Bethany Webster benadrukt dat we de heling van onze moeder juist belemmeren wanneer we de emotionele zorg voor haar dragen en onszelf blijven ondermijnen. Dan houden we namelijk haar illusies in stand. Hoe meer weerstand je voelt om het werk te doen, des te belangrijker is het om ermee aan de slag te gaan.
Bevrijding
Als vrouwen hun moederwond helen zullen ze zich kilo’s lichter voelen. Ze zullen eindelijk zonder schaamte en schuldgevoel hun plek in de wereld in kunnen nemen. Het wordt gemakkelijker om verbinding te maken met je lichaam, om kwetsbaar te zijn en om je triggers als kansen te zien. Je bent niet langer (onbewust) versmolten met je moeder, maar kunt je eigen authenticiteit uiten. Bovendien voorkom je dat je je moederwond doorgeeft aan je eigen kinderen. Bethany Webster: ‘Het beste wat een moeder voor haar dochter kan doen is zich aan het helen van haar eigen moederwond wijden. Bekijk het vanuit een langetermijnperspectief en onderken jouw waarde als machtig stukje in de collectieve puzzel van een nieuw tijdperk van vrouwenempowerment. Je helpt hiermee een nieuwe moederlijn te creëren, niet alleen voor je eigen familie, maar voor alle vrouwen.’ Als dat geen mooi streven is?
Leestip: De emotioneel afwezige moeder
Meer lezen over een (verstoorde) relatie met je moeder? Wij raden De emotioneel afwezige moeder van Jasmin Lee Cori aan
Lees meer
