Iedereen weet hoe het is om in een gesprek plotseling defensief te worden. Niets om je voor te schamen: het is een menselijk gevoel. Maar defensief zijn is ook onproductief én ondermijnt je luister vaardigheden. Dat terwijl goed kunnen luisteren misschien wel één van de belangrijkste ingrediënten is van gezonde relaties. Klinisch psycholoog Harriet Lerner definieerde 12 principes die je helpen je defensiviteit te overstijgen en écht te blijven horen wat de ander zegt.
Goed leren luisteren: met deze 12 tips voorkom je dat je defensief wordt
Hoe beter je kunt luisteren, hoe meer intimiteit je zult ervaren met je partner, vrienden en familie. Als je je luistervaardigheid wilt verbeteren, is de allerbelangrijkste eerste stap dat je voorbij je defensiviteit kunt gaan. Het doel is niet dat dat onrustige gevoel nooit meer opborrelt, maar dat je er de controle over krijgt. Zo kan het je gesprekken niet langer op slot zetten en verlies je de boodschap van de ander niet meer uit het oog. Dus: de volgende keer dat een dierbare een gesprek met je begint en jij jezelf in de verdedigingsmodus voelt schieten, breng vooral onderstaande 12 tips van Harriet Lerner in de praktijk.
1. Herken en benoem het
Iedereen voelt zich weleens defensief. Je gaat dan automatisch op zoek naar ‘fouten’ in wat de ander zegt, zodat je hem of haar onderuit kunt halen en je eigen punt kunt maken. Defensiviteit begint in je lichaam: misschien schiet je maag in de knoop of gaat je hartslag omhoog. Leer deze signalen herkennen en benoem ze, hardop of in je hoofd. Dit kan voor dat cruciale beetje afstand zorgen tussen jou en het defensieve gevoel. Zo kun je er bewust voor kiezen er niet op te reageren.
2. Diep ademen
Je kunt onmogelijk naar iemand luisteren als je zenuwstelsel oververhit is. Adem dus meteen diep in en uit als je jezelf defensief voelt worden. Doe dit terwijl de ander praat en vooral ook voordat je zelf reageert. Als het je niet lukt je lichaam te kalmeren, neem dan even een korte time-out. Zolang je in fight or flight mode zit, kunnen de woorden van de ander niet goed bij je binnenkomen.
3. Onderbreek de ander niet
Simpel: laat de ander uitpraten. Als dit niet lukt, is dat een goede indicatie van een oververhit zenuwstelsel. Nog even diep ademhalen dus.
4. Luister alleen als je hier ruimte voor hebt
Een gesprek aangaan wanneer je er eigenlijk geen ruimte voor hebt doet vaak meer kwaad dan goed. Vraag of jullie het gesprek even uit kunnen stellen tot een rustiger moment.
5. Stel vragen
Als je concrete vragen stelt geef je de ander het gevoel dat je echt luistert, en weet je zeker dat je hem of haar goed begrijpt. Dit is niet hetzelfde als iemand ondervragen, trouwens. Blijf zacht en nieuwsgierig, en let erop dat je niet op zoek bent naar inconsistenties of fouten. Denk aan ‘kun je me een specifiek voorbeeld geven van een moment waarop je je niet gerespecteerd door me voelde?’ in plaats van ‘net zei je nog dat ik het soms deed, en nu is ’t ineens altijd, wat is het nou?’.
6. Ga op zoek naar dingen waar je het mee eens bent
Je wilt een gevoel van samenwerking creëren, niet van strijd. Benoem dus datgene waar jullie het samen over eens zijn. Ook al is dat maar 1% van het verhaal.
Kom thuis in je lichaam meditatiepakket
- 60 minuten geleide meditaties voor een liefdevolle relatie met je lijf
- Ingesproken door holistisch therapeut Suze Retera
- Inclusief 30 pagina dik dossier + mini podcast
7. Bied je excuses aan voor jouw deel
Als je een moeilijk moment hebt met je partner, is er bijna altijd wel iets om je excuses voor aan te bieden. Opnieuw: ook al gaat het maar om 2% van het verhaal. Zeg tóch (gemeend) sorry voor jouw aandeel in de situatie. Dit laat je partner zien dat je bereid bent verantwoordelijkheid te nemen (en je trots opzij te zetten!).
8. Geen ge-maar
Grote kans dat je de neiging hebt je excuses meteen op te volgen met een ‘maar’. Niet doen! Hoe verleidelijk het ook is. Als je een verontschuldiging opvolgt met ‘maar’ ontkracht je ‘m eigenlijk volledig. En als je een zin begint met ‘maar’ nadat je partner zich net kwetsbaar op heeft gesteld, geef je hem of haar niet het idee dat je luistert en zijn/haar perspectief respecteert.
9. Bewaar je eigen kritiek
Reageer niet op kritiek van de ander met je eigen kritiek. Als je punten hebt die je echt graag op wilt brengen, bewaar ze dan voor een ander gesprek. Dit is weer een flinke oefening in het overstijgen van je ego en het kan best even voelen alsof je ‘over je heen laat lopen’. Het tegenovergestelde is waar. Je defensiviteit opzij zetten vereist kracht, volwassenheid en bewustzijn.
10. Laat de ander weten dat je hem of haar hebt gehoord
Ook al lukt het jullie niet de kwestie op te lossen of het eens te worden, laat de ander altijd weten dat je hem/haar hebt gehoord. En, misschien nog wel belangrijker: beloof dat je hier nog verder op zult reflecteren. Idealiter neem jij de verantwoordelijkheid op je om hier eventueel – indien nodig – een tweede gesprek over te beginnen.
11. Bewaar jullie verschillen voor later
Als je je defensief voelt, heb je waarschijnlijk het gevoel dat alles in dit ene gesprek gezegd moet worden. Alsof het het laatste is dat je zult hebben met deze persoon. Onnodig en onproductief! Neem je van te voren voor dat je op z’n minst een dag gaat nadenken over de punten die de ander opbrengt. Breng bovenstaande tips in de praktijk en als er dingen zijn waar jullie het niet over eens zijn, bewaar deze dan voor een volgend gesprek.
12. Bedank de ander voor het beginnen van het gesprek
Ja, zelfs als je alles wat je zojuist hebt gehoord vreselijk vindt. Bedank de ander voor zijn/haar kwetsbaarheid en openheid. Probeer binnen een dag of twee op het gesprek terug te komen, als je rustig hebt kunnen reflecteren op wat je allemaal hebt gehoord. Als het je lukt om je defensiviteit de mond te snoeren en in dit ene gesprek al tot een fijne conclusie te komen samen, good for you!
Kom thuis in je lichaam meditatiepakket
- 60 minuten geleide meditaties voor een liefdevolle relatie met je lijf
- Ingesproken door holistisch therapeut Suze Retera
- Inclusief 30 pagina dik dossier + mini podcast
