Gehoorverlies: loop jij risico?

Gehoorverlies komt meer voor dan je denkt. Naar schatting hebben zo’n 1,5 miljoen Nederlanders er last van. Dat zijn niet alleen oudere mensen, maar ook steeds meer jongeren. Uit Nederlands onderzoek blijkt dat bijna 8% van de kinderen (9-11 jaar) een permanent gehoorverlies heeft en dat 33% van alle jongeren (12-19 jaar) risico loopt op gehoorschade door het gebruik van persoonlijke muziekspelers. In veel gevallen gaat het dus om schade die voorkomen of uitgesteld had kunnen worden. Hieronder lees je hoe gehoorverlies ontstaat en wat je kunt doen om het risico op gehoorverlies te verkleinen.

Gehoorverlies: loop jij risico?

Laten we voordat we inzoomen op slechthorendheid eerst eens kijken hoe ons gehoor eigenlijk werkt. Geluid is een trilling van de lucht. Aan beide zijden van je hoofd zitten oorschelpen. Dit zijn een soort ’trechters’ die geluidstrillingen uit de omgeving opvangen. De trillingen gaan door de gehoorgang naar je trommelvlies dat ook gaat trillen. Deze trilling wordt doorgegeven aan je gehoorbeentjes. Je hebt drie gehoorbeentjes: de hamer, het aambeeld en de stijgbeugel. De stijgbeugel geeft de trilling door aan de vloeistof die zich in het slakkenhuis bevindt. In het slakkenhuis zitten haartjes die met de trilling heen en weer gaan. Die haartjes zijn verbonden met zintuigcellen die de trilling omzetten in electrische stroompjes (impulsen). Die impulsen gaan via zenuwen naar de hersenen. Dan ´hoor´ je pas geluid. Je hoort dus eigenlijk met je hersenen, niet met je oren.

Soorten slechthorendheid

Als het sprake is van slechthorendheid werkt je gehoor niet optimaal. Er zijn twee soorten slechthorendheid: perceptieve en conductieve slechthorendheid. Bij ongeveer 90% van alle slechthorendheid gaat het om perceptieve slechthorendheid. Binnen deze groep komt slechthorendheid door slijtage (ouderdom) het meeste voor. Er kan echter ook sprake zijn van aangeboren of opgelopen schade. Perceptieve slechthorendheid wordt veroorzaakt door verminderde gevoeligheid van het binnenoor en is onherstelbaar. Het kan ook zijn dat geluid minder goed wordt voortgeleid door het buiten- of middenoor door oorsmeer of vocht achter het trommelvlies. Dit heet conductieve slechthorendheid.  Door middel van gehooronderzoek stelt een arts vast of er sprake is van perceptieve of conductieve slechthorendheid (of een combinatie  van beide).

Waar zit de schade?

De schade zit bij perceptieve slechthorendheid meestal op het niveau van het binnenoor. Via de oorschelp en gehoorgang (het buitenoor) komt een geluidstrilling binnen. Deze trilling zet het trommelvlies en de gehoorbeentjes in beweging. Deze beweging wordt vervolgens in het binnenoor door fijne trilhaartjes omgezet in een elektrisch signaal dat naar de hersenen gaat. Die fijne trilhaartjes verdwijnen met de leeftijd en er komen geen nieuwe voor in de plaats, met gehoorverlies tot gevolg. Dit wordt voor de meeste mensen tussen hun 60e en 70e merkbaar. Verder komt schade aan het binnenoor als gevolg van herhaaldelijk blootstelling aan lawaai steeds vaker voor, ook bij jongeren (een kijktip tussendoor: The Sound of Metal is een prachtige film over onder andere dit onderwerp). Ook bepaalde ziektes, zoals MS of suikerziekte, of een harde knal kunnen blijvende schade aanrichten.

Gevolgen

Verminderde gevoeligheid van het binnenoor kan ervoor zorgen dat je harde geluiden niet goed meer kunt horen. Vaak gaan de hoge tonen er als eerste op achteruit, waardoor het moeilijk wordt om medeklinkers uit elkaar te houden. Iemand kan tegelijk ook hinder ondervinden van harde geluiden, moeite hebben geluiden van elkaar te onderscheiden en te achterhalen waar ze vandaan komen. Daarnaast kan als neveneffect van de perceptieve slechthorendheid oorsuizen ontstaan. Anderen verstaan kost dan extra inspanning, wat kan zorgen voor vermoeidheid en spanningsklachten, en irritaties en misverstanden. Uiteindelijk kan dit tot gevolg hebben dat mensen sociale contacten gaan mijden en neerslachtig worden.

Oordoppen

Mildere vormen van gehoorverlies zijn goed te behandelen met een gewoon hoortoestel. Het is wel heel belangrijk om gehoorverlies op tijd aan te pakken, ook voor jonge mensen met een licht gehoorverlies. Als bepaalde geluiden niet meer naar de hersenen worden doorgestuurd, vergeet je brein namelijk hoe het deze geluiden moet interpreteren. Hoortoestellen helpen om je hersenen als het ware opnieuw te trainen. Hoe sneller je een hoortoestel begint te dragen, hoe makkelijker je hersenen weer wennen aan bepaalde geluiden. Belangrijk dus om je gehoor regelmatig te laten testen. En, het zal je niet verrassen, het is cruciaal dat je jezelf niet of nauwelijks blootstelt aan lawaai. Gebruik op feestjes en festivals en bij concerten goede oordopjes en stel op je smartphone een geluidscontrole in. In ernstigere gevallen van gehoorverlies zijn er – naast een hoortoestel – vaak andere ondersteunende strategieën nodig, bijvoorbeeld spraakafzien of soloapparatuur. Bij zeer ernstige (vaak ook aangeboren) gehoorverliezen kan een cochleair implantaat nog een mogelijkheid tot gehoorherstel bieden.

Je stralend & fit blijven voelen na je 40e?

De Conscious Aging guide wijst je de weg. Bestel deze 164 pagina dikke gids nu voor slechts €19,95. Ja, ik wil deze gids!