Bosbaden: dit is wat 30 minuten in de natuur met je doet (gratis en voor niets!)

In Japan weet men het al jaren: de weg naar een gezonder en gelukkiger leven leidt door het bos. Iets wat Annette Lavrijsen – voormalig hoofdredacteur van Women’s Health, journalist en natuurliefhebber – ook ontdekte. Haar ervaringen, gecombineerd met filosofische en wetenschappelijke inzichten, schreef ze op in een razend interessant boek: Shinrin-yoku – De helende kracht van bosbaden. Dit Japanse fenomeen laat zien hoe een ‘natuurbad’ doorwerkt op je fysieke, mentale en emotionele welzijn. Hoewel een ‘officieel’ bosbad twee tot drie uur kan duren, merk je het verschil al na 30 minuten.

Bosbaden: dit is wat 30 minuten in de natuur met je doet

In Shinrin-yoku beschrijft Annette de wonderbaarlijke relatie tussen de natuur, je lichaam, geest en je ziel. Annette: “Aan de hand van de klassieke vijf Japanse elementen (de godai) laat ik je kennismaken met het bosbaden. Ik geloof – net als op het boeddhisme gebaseerde culturen – dat wij mensen niet buiten de natuur staan, maar net als de planten en dieren onlosmakelijk deel uitmaken van een holistische aarde”.

Waarom een boek over bosbaden?

Annette: Nederland is één van de sterkst verstedelijkte landen ter wereld en we spenderen een groot deel van onze dag achter beeldschermen. We zijn met alles en iedereen verbonden, behalve met de natuur. Terwijl er de afgelopen jaren wereldwijd steeds meer wetenschappelijke bewijzen zijn opgedoken voor het goede van groen; de natuurlijke omgeving van het bos blijkt op diverse niveaus een helende uitwerking te hebben op ons welzijn. In mijn boek maak ik duidelijk hoe de natuur ons gratis en voor niets een tegengif biedt voor de gevolgen van moderne kwalen als stress, overprikkeling en lethargie. Ik hoop mensen te enthousiasmeren om eens wat vaker het bos op te zoeken. Ook al schreeuwt het niet zo hard om je aandacht als alle beeldschermen dat wel doen…

Shinrin yoku (boek)

Annette: Shinrin-yoku kun je omschrijven als baden in de atmosfeer van het bos. Tijdens het bosbaden vertraag je bewust en neem je de natuurlijke omgeving met zo veel mogelijk zintuigen waar. Met al zijn geuren, kleuren, vormen en geluiden helpt het bos je verbinding met de natuur te versterken en je gezondheid te verbeteren. Japanse en Europese wetenschappers toonden bijvoorbeeld aan dat bosbaden de bloeddruk en hartslag laat dalen, de cognitieve vermogens verbetert en onze creativiteit kan vergroten. Bomen, en dan met name naaldbomen, scheiden vluchtige stoffen, zogeheten phytonciden, uit die ons immuunsysteem activeren. Maar ook bodembacteriën hebben een goede uitwerking op onze gezondheid. Een grootschalige Nederlandse studie, het zogeheten Vitamine G onderzoek, bevestigt dat een natuurlijker leefomgeving ertoe leidt dat mensen minder vaak bij de huisarts komen voor ziektes als diabetes, coronaire hartziekten, hoge bloeddruk, angststoornissen en depressie. Doordat lichaam en geest ontspannen, ontstaat er op een dieper niveau ruimte voor verwondering en inzicht. Naarmate je vaker en langer in het bos verkeert, zul je merken dat natuur een spiegel is voor je onderbewuste en hoe je via de symbolen die je in het bos tegenkomt tot meer inzicht in jezelf kunt komen.

Wat is voor jou de aantrekkingskracht van bomen?

Annette: Ik ben opgegroeid op een boerderij in het zuiden van het land en was dagelijks in de bossen te vinden. De natuur was voor mij als een goede vriend: altijd in voor plezier en altijd een luisterend oor. Later verhuisde ik voor studie en werk naar de stad, en raakte deze verbinding kwijt. Ondertussen kreeg ik, net als iedereen, te dealen met stress en een overmaat aan prikkels. Om deze het hoofd te bieden, probeerde ik tal van mindfulnessmethoden, deed ik aan yoga en ging op stilte retraite. Maar uiteindelijk bleek een verblijf in de natuur voor mij toch het best te werken: tussen de bomen kwam mijn geest pas echt tot rust en vond ik inspiratie. Toen ik later van het fenomeen shinrin-yoku hoorde, vielen de puzzelstukken op hun plek. Ik besloot me er verder in te verdiepen, dook in de vele onderzoeken en interviewde experts op dit gebied. Uiteindelijk ben ik naar Japan afgereisd om het zelf te ervaren.

Wat is bosbaden?

Annette: Bosbaden is heel laagdrempelig. Je hebt er geen speciale vaardigheden of kleding voor nodig, alleen een open mind en de wil om bewust contact te maken met de natuurlijke elementen. Het bosbaden kent geen vastomlijnde regels, alleen dat het niet om de fysieke inspanning maar om ontspanning draait: door bewust te vertragen, zonder einddoel, en door de omgeving met al je zintuigen in je op te nemen. Trek je schoenen uit en loop een eindje op blote voeten of sokken, terwijl de ondergrond je voetzolen masseert. Sluit je ogen en merk hoe je hoor- en reukzintuigen het overnemen; misschien vallen je ineens zaken op die je eerder niet had waargenomen. Zoek een rustige plek op en ga languit op de grond liggen en bestudeer de wolken, met onder je het kriebelende gras en op je huid de streling van de wind. Laat je handen op de stam van een boom rusten en voel wat dit met je doet. En wees te allen tijde respectvol naar de planten en dieren.

Wat zijn de helende effecten van bomen op onze gezondheid?

Annette: Zoals gezegd scheiden bomen, en dan vooral naaldbomen phytonciden uit, die via ons reukorgaan onze gezondheid versterken. De atmosfeer in een naaldbos is van een uitzonderlijk zuivere kwaliteit, maar ook loofbomen helpen de lucht te zuiveren. Onderzoek heeft daarnaast aangetoond dat de natuurlijke patronen die je terugvindt in o.a. bomen en bloemen, de zogenoemde fractale patronen, onze ogen en zo ons systeem voor gerichte aandacht tot rust brengt.

Kun je ook bosbaden als je in de stad woont?

Annette: Bosbaden is erg laagdrempelig en binnen (bijna) ieders bereik. Heb je geen bos in de buurt, dan kun je ook een rustig park opzoeken. In mijn boek geef ik tips om meer natuur in je leven te brengen. Je kunt klein beginnen: zo maken kamerplanten al verschil of begin een groene hobby zoals tuinieren of ikebana (Japans woord voor bloemschikken). Wat dat betreft kunnen wij een voorbeeld nemen aan de Japanse cultuur.

Shinrin-yoku, De helende kracht van bosbaden, Annette Lavrijsen, €15 via Bol.com