De wereld zit bomvol opvattingen over hoe bepaalde lichamen eruit moeten zien. Vrouwen moeten slank zijn, maar wel rondingen hebben. Mannen gespierd, maar niet té. Een lichaam waar we niet meteen een gender aan toe kunnen schrijven? Dat verwart ons. Als mensen niet voldoen aan het plaatje van een ‘sociaal acceptabel lijf’, dan kunnen ze te maken krijgen met body shaming. Wat body shaming is en waarom het zo belangrijk is dat we er per direct mee stoppen, lees je hieronder.
Body shaming, fat shaming en skinny shaming: wat betekent het en hoe stoppen we het?
Body shaming: betekenis
Body shaming betekent dat je iemands lichaam belachelijk maakt, om wat voor reden dan ook. Soms gebeurt het overduidelijk, maar eigenlijk zijn de meest gevaarlijke voorbeelden van bodyshaming subtieler. Ze zijn gevaarlijk omdat ze vaak als onschuldig worden gezien en hun impact niet wordt erkend. Een aantal voorbeelden:
- ‘Echte vrouwen hebben… rondingen/striemen/cellulite/vul maar in.’
- ‘Zij is mooi voor een dik/zwart/mager/vul maar in meisje!’
- ‘Dit is hoe je je lichaam bikini proof maakt.’
- ‘Eet jij wel genoeg?’ ~ skinny shaming
- ‘Nou, je ziet er op z’n minst niet uit zoals zij.’
- ‘Ik zelf zou als ik hem was niet zo’n strak shirt dragen.’ ~ fat shaming
- ‘Ik haat mijn vetrollen.’ ~ fat shaming
- ‘Het zou je zo goed staan als je wat af zou vallen!’ ~ fat shaming
- ‘Je bent tenminste niet gehandicapt.’
- ‘Ik voel me zo dik, ik ga m’n huis niet uit vandaag.’ ~ fat shaming
Fat shaming / fat-shaming
Een veelvoorkomende vorm van body shaming is fat shaming: het belachelijk maken, discrimineren en bekritiseren van dikke mensen. Dit gebeurt aan de lopende band in de media, maar ook in de medische wereld. Dik zijn wordt geassocieerd met luiheid, ongezond zijn, geen discipline hebben, en zelfs onhygiënisch zijn. Dit kan ervoor zorgen dat dikke mensen in de medische wereld minder aandacht en zorg krijgen en minder vaak worden geloofd.
Skinny shaming
Skinny shaming komt ook veel voor en is soms moeilijker te herkennen, omdat dunne mensen zich in het Westen dichterbij het dominante schoonheidsideaal bevinden dan dikke mensen. Je denkt daardoor misschien minder na over de impact van je woorden, gelooft niet dat skinny shaming voorkomt, of, als je het zelf meemaakt, praat jezelf aan dat je te gevoelig bent. Skinny shaming kan – net zoals fat shaming – verpakt worden als bezorgdheid: ‘Je bent graatmager, ben je ziek? Eet je wel genoeg?’. Maar skinny shaming is ook body shaming.
Hoe is body shaming en fat shaming ontstaan?
Elk tijdperk heeft z’n eigen schoonheidsidealen gehad. Vooral als het gaat om het vrouwelijk lichaam. Als je als vrouw niet voldoet aan het heersende schoonheidsideaal, leidt dat vaak tot body shaming. Naast seksisme spelen ook racisme en kolonialisme een rol. Lisa Jansen schrijft in OneWorld: ‘Fat shaming vindt haar origine in de koloniale blik op de lichamen van zwarte mensen. Het is dan ook niet toevallig dat de negatieve eigenschappen die worden toebedeeld aan dikke mensen (dom, onhygiënisch en lui) óók vaak toebedeeld worden aan personen van kleur, met zwarte personen als het meest populaire doelwit. Lichamen met een beperking worden gebruikt als grap óf bewust buiten beschouwing gelaten – ze worden niet eens waardig genoeg geacht om mee te doen in de lichamelijke rat race. Bij body shaming geldt dus (net als bij alle andere onderdrukkende systemen): hoe verder je van de witte, slanke, (op het oog) gezonde norm afstaat, hoe meer discriminatie je zal ervaren.’
Hoe om te gaan met body shaming?
Het is ten eerste belangrijk dat we body shaming beter gaan herkennen, in onszelf én anderen. En om er natuurlijk per direct mee te stoppen als je merkt dat je er zelf soms (onbedoeld) aan mee doet. Dat geldt dus ook voor kritische opmerkingen die je over jezelf maakt. Hiermee doe je jezelf tekort en kan je anderen ook beledigen. Verder kun je ervoor zorgen dat je social media feeds divers zijn. Volg dikke mensen, dunne mensen, mensen van kleur, mensen met een beperking, non-binaire mensen, enzovoort. Hoe meer verschillende lijven je ziet, hoe meer je los kunt komen van beperkende, onrealistische schoonheidsidealen. En hoe minder je dus geneigd bent deze te bekrachtigen met je woorden over jezelf en anderen.
Acceptance & neutrality
Onthoud dat er talloze bedrijven zijn die body shaming nodig hebben om succesvol te zijn. Als we morgen wakker zouden worden en ons compleet neutraal zouden voelen over onze eigen lijven en die van anderen, hoe veel producten, behandelingen en ingrepen zouden we dan links laten liggen?
Wat zijn de gevolgen van body shamen?
Body shaming kan tot discriminatie leiden op alle gebieden van de maatschappij. Mede daardoor kan bodyshaming ook een enorme mentale en emotionele impact hebben. Het kan bijdragen aan het ontwikkelen van een eetstoornis, eetverslaving en ander zelfbeschadigend gedrag, eenzaamheid, depressie, schaamte en angst.
Aan de andere kant van body shaming staat body positivity, body positivity gaat juist over de acceptatie en viering van alle lichamen, ongeacht omvang, kleur, beperkingen, enzovoort.
Thuiskomen in je eigen lichaam?
Download nu de gratis Mini Guide en ontvang tips van Karlijn, Evelyn & een team van experts. Download gratis mini-guide
