Wat is precies het verschil tussen geven en ontvangen in relaties? Volgens Els van Steijn – coach, familie- & organisatieopsteller en auteur van het boek De fontein, vind je plek – is kunnen ontvangen essentieel om je te kunnen verbinden met een ander. Bij gezonde relaties is er een constante vereffening van geven en ontvangen. Als dit een tijdje uit balans is, is dat geen probleem. Maar op een gegeven moment moet de balans weer worden hersteld.
Els van Steijn: waarom een gezonde relatie begint bij kunnen ontvangen
Geven aan een ander kun je op allerlei manieren doen: in praktische ondersteuning bij het huishouden, een bos bloemen meenemen voor iemand, werk overnemen van een collega of geld doneren. Besef ook de impact van niet-materiële ‘gaven’ als op het juiste moment te hulp schieten, je volle aandacht in het hier en nu geven aan je gesprekspartner, die blik van verstandhouding, de aanmoediging zodat die ander het volhoudt om te doen wat hij of zij moet doen. Geven is ook het oprecht excuses aanbieden, je houden aan de gemaakte afspraken hoewel je stiekem liever iets anders had gewild en loyaliteit ten opzichte van een afwezige. Je geeft niet alleen mooie gaven. Je geeft ook je non-verbale uitstraling, die soms wat nors of veelzeggend kan zijn. Je geeft ook je boosheid, je arrogantie, je voordringen of juist je afwezigheid en ongeïnteresseerd zijn. Omdat geven vaak comfortabeler voelt als ontvangen, gingen we met Els in gesprek. Want waarom is dat? Els gaat er vanuit dat wanneer je niet in staat bent om te ontvangen, het bijna onmogelijk voor je is om een vervullende (liefdes) relatie aan te gaan.
Wat betekent ontvangen in relaties en familiesystemen?
Els: Ontvangen is het vermogen alles te ontvangen wat er is. Dus zowel het mooie, het minder mooie inclusief alles waar je zo naar verlangt en niet krijgt. Je ontvangt een mooi cadeau, de afscheidsspeech bij je vertrek, een liefdesbrief, tekenen van vriendschap en liefde van je dierbaren. Voor sommige mensen is het aannemen van een compliment een enorme opgave. Je ontvangt ook dingen die je liever niet wilt ontvangen, zoals een afzegging, geroddel, die steek onder water, genegeerd worden, die afwijzing en soms ook grensoverschrijdingen. De kunst is om alles te ontvangen wat er is, dan gaat het niet doorwerken als een stinkende wond. Je laat altijd bij de ander wat van de ander is; die nare opmerking, dat agressieve gedrag, die verslaving etc. Je mag vanzelfsprekend altijd feedback geven op het gedrag van een ander en indien nodig grenzen stellen. De verantwoordelijkheid voor het gedrag van de ander laat je bij hem of haar. Wel ben je zelf altijd verantwoordelijk hoe je omgaat met hetgeen je ongewenst in je schoenen geworpen krijgt. Je voelt je wellicht gekwetst, eenzaam, klein of niet gezien. Die gevoelens zijn van jou en die heb je te verwerken in plaats van weg te stoppen. Anders ettert een moeilijke situatie (te) lang door. En zoals in mijn vorige artikel beschreven ‘wat jij niet draagt wordt doorgegeven’.
Waarom is ontvangen zo moeilijk?
Els: Stel je partner zegt tegen je ‘jij hebt hard gewerkt en ik zie dat je toe bent aan een beetje rust. Ik doe de boodschappen wel, ga dan koken, ruim daarna de keuken op en doe ondertussen ook de was in de wasmachine’. Het is opvallend hoeveel mensen moeite hebben met het aannemen van mooie dingen. Jij zit in theorie lekker op de bank terwijl elders in het huis dingen voor jou geregeld worden. Veel mensen gaan zich dan enorm schuldig voelen, waardoor ze hetgeen dat hen gegeven wordt eigenlijk niet echt aannemen. Het schuldig voelen doet afbreuk aan het kunnen ontspannen en het aannemen van het geschenk van je partner. Vaak houd je het ook niet uit en ruim je toch de afwasmachine in of doe je een andere klus. Vaak raakt je partner geïrriteerd, want hij of zij wil graag geven en nu wordt het geschenk toch niet helemaal aangenomen. Realiseer je hoe fijn jij het vindt als een ander iets van jou helemaal aanneemt. Jij zou het ook niet leuk vinden, als de ander weigert aan te nemen wat jij met liefde en plezier aan de ander wil geven…
Roots Meditatiepakket & Dossier
Wijze lessen van o.a. Els van Steijn over de belangrijkste missie van je leven: het helen van (oude) pijn uit de familielijnBestel nu!
Wat is het effect van geven en ontvangen op relaties?
Els: Waar ik door schade en schande achter ben gekomen, is dat relaties zich ‘vestigen’ in het over en weer kunnen ontvangen en niet in het geven. Kijk maar eens naar je partner of in vriendschappen. Wat zijn je sterke en dierbare relaties? De relaties waarbij zowel jij als de ander kan ontvangen. Ik dacht destijds dat als ik gaf er sprake was van een relatie… En vreemd genoeg gingen mensen toen bij me weg. Ik kon vroeger niet ontvangen. En als je niet kunt ontvangen, gaat een gezonde persoon uiteindelijk bij je weg. Het is namelijk niet om uit te houden om wel te ontvangen en niet te kunnen geven (want dat wordt niet aangenomen). Dan stopt de ander uiteindelijk ook met ontvangen. Als de partner ‘behoeftig’ is, blijft hij of zij juist aan je hangen omdat het voor die persoon wel prettig is om veel te ontvangen en weinig te geven. Vroeg of laat zul jij leeglopen. Bij voedende en gezonde relaties is er een constante vereffening van geven en ontvangen. Als het een tijdje uit balans is, is dat geen probleem, maar op een gegeven moment moet de balans weer worden hersteld. Alleen bij ouders en kinderen moet er altijd een onbalans zijn in het geven en ontvangen. Ouders geven meer dan kinderen ooit terug kunnen geven. De kinderen geven hetgeen zij hebben ontvangen weer door aan hun kinderen en de maatschappij.
Maar waarom voelt ‘geven’ voor veel mensen dan zo goed?
Els: Geven staat in de volksmond in hoger aanzien dan ontvangen. Ontvangen is echter veel moeilijker en knapper dan geven. Geven is makkelijk en veilig. De ander is jou nog iets schuldig waardoor je een bepaalde invloed op de ander kunt uitoefenen. Daarbij voel je je goed over jezelf en ervaar je een ‘onschuld’. De ander, die kan aannemen, gaat zich door het ontvangen schuldig voelen, waardoor die persoon gaat teruggeven. Als jij dat dan aanneemt, voelt de ander zich weer vrij, maar jij voelt je schuldig en gaat op jouw beurt weer geven. En ga zo maar door. Zo ontstaat een prachtige ‘omzet’ van geven en ontvangen over en weer. Omdat je elkaar ‘leuk’ vindt, geef je steeds een beetje meer waardoor er een ‘rijke’ en levendige uitwisseling plaats vindt. Dit gebeurt ook in het negatieve. Als jij iets naars aangedaan bent, ga jij vaak de ander iets onaangenaams teruggeven. Die ervaart daardoor het recht om jou weer iets vervelends aan te doen en ga zo maar door zodat in het uiterste geval wereldoorlogen worden ontketend. Dit patroon zou kunnen stoppen als jij degene ‘terugbetaald’ met een iets kleinere slag dan de ander jou heeft toegebracht.
Wat is het voordeel van kunnen ontvangen?
Els: Kunnen ontvangen levert je in de basis voedende relaties op. Bovendien kun je pas iets (door)geven als je zelf ontvangen en (aan)genomen hebt. Wat je niet hebt, kun je immers ook niet doorgeven. Als kind moet je aannemen van je ouders, anders kun je niet volwassen worden. Als je van hen niet kunt ontvangen (en hen dus afwijst), zal je het vermogen missen om echt te kunnen ontvangen. In mijn boek lees je hoe je kunt leren te ontvangen. In essentie is het je ouders helemaal aan te nemen (te ontvangen) wie ze zijn, met alles er op en eraan: al het mooie, het minder mooie en ook datgeen waar je zo naar verlangt en niet zult krijgen. Het blijkt dat als je hen aan kunt nemen als je ouders en zij jou mogen hebben als hun kind, je pas echt in staat bent om het vele goede dat voorhanden is voor jou ook ten diepste aan te nemen in andere (zakelijke) relaties. En als je veel ontvangt, heb je ook veel om door te geven.
Zijn er oefeningen om te leren ontvangen?
Els: Lastige vraag. Eerst moet je je bewust zijn van wanneer je geeft en wanneer je ontvangt. Soms denk je te geven, terwijl dat voor de andere niet als zodanig wordt ervaren. Natuurlijk zijn er ‘trucjes’ op vaardigheidsniveau waardoor je de handeling van ontvangen makkelijker kunt maken. Bijvoorbeeld een compliment aannemen door iemand echt in de ogen te blijven kijken en oprecht ‘dank je wel’ te zeggen. Vervolgens ga je het gevoel van het compliment in je lichaam ervaren. Maar daarvoor moet je je lichaam wel kunnen bewonen. Als je een ‘wandelend hoofd’ bent, heb je immers minder toegang tot je lichaam. Of bij nare ontvangsten is het raadzaam je gevoelens echt tot je door laten dringen (lees: kunnen ontvangen) waarmee je ze verwerkt in plaats van wegduwen, afdekken of ontkennen. Hoe je dat kunt doen, kun je ook lezen in mijn boek. De vaardigheid van het ontvangen krijg je pas echt ter beschikking als je je ouders ‘aanneemt’. Pas als je dat goed kan, gaat het ontvangen in andere relaties je ook beter af.
Wanneer weet je dat de balans tussen geven en ontvangen bij jezelf in harmonie is?
Els: Ieder mens heeft een soort van evenwichtsorgaan op dit gebied. Dit zintuig geeft exact aan hoe het met de dynamische balans van geven en ontvangen is gesteld. Je voelt je onschuldig als je gegeven hebt en schuldig als je genomen (ontvangen) hebt. Pas wel op dat je niet doorschiet in het zogenaamde ‘lieve brave meisjes/jongetjes syndroom’. Je schuldig maken hoort bij het leven. Als je altijd onschuldig wilt zijn, blijf je kind en word je niet volwassen. Doe het jezelf en de wereld niet aan om kind te willen blijven. Soms hebben mensen het gevoel dat ze tekort zijn gekomen. Dan gaan ze dat vaak opeisen bij de ander of ze gaan anderen ‘redden’ waarbij ze hopen dat ze terugkrijgen wat ze zelf zo gemist hebben. Je tekort op deze manier wegwerken is altijd gedoemd te mislukken. De valse hoop opgeven dat een tekort ooit nog vereffend wordt en ‘je verlies’ nemen, is vaak veel effectiever en gezonder. Mijn ervaring is dat de realiteit het meest helend is, hoe hard die soms ook is. Daar ‘ja’ tegen zeggen geeft je juist kracht en waardigheid.
Roots Meditatiepakket & Dossier
Wijze lessen van o.a. Els van Steijn over de belangrijkste missie van je leven: het helen van (oude) pijn uit de familielijnBestel nu!
Meer lezen van Els
Zo blijf je in je kracht staan als je ouders aftakelen
Waarom volwassen worden soms vraagt om slachtoffers maken
Zo maak je van kerst een helend samenzijn
Dit is de impact van familie op jouw hooggevoeligheid
Dit is hoe je een relatie goed afsluit
Wat jij niet draagt wordt niet doorgegeven
De impact van een onveilige jeugd op je vermogen tot hechten
Waarom je eigen grootsheid omarmen moeilijker is dan jezelf klein houden
Zo ontdek je jouw emotionele triggers
Dit is waarom je je 2 minuten écht verdrietig voelen helend werkt
Dit is wat jouw oordelen over een ander prijsgeven over jezelf
Dit is hoe de relatie met je vader doorwerkt in de rest van je leven
