We leven in een constante stroom van stimulatie. Vanwege de dopamine shots die bijvoorbeeld met één druk op je smartphone altijd bereikbaar zijn, wordt het steeds lastiger níét verslaafd te raken aan impulsgedrag. Scrollen, snacken, shoppen, swipen: allemaal letterlijk binnen handbereik via je telefoon of op de hoek van de straat. Maar wat als die stroom van genot omslaat in afhankelijkheid, waarbij het ongemakkelijk voelt als je even níét wordt geprikkeld? Wij zochten uit wat een dopamineverslaving precies is, hoe je het herkent én hoe jij jezelf kunt bevrijden uit deze greep.
Upcoming webinar
Dopamine verslaving:
wat afkicken van je telefoon je oplevert
Datum: 13 juli 2025Tijd: 19.00 tot 20.30
Investering: € 19,95
JA, IK BEN ERBIJ!
Wat is een dopamine verslaving?
Elke piek van plezier die je voelt, wordt mede mogelijk gemaakt door één krachtig stofje in je hersenen: dopamine. Dopamine is een neurotransmitter (een soort ‘boodschap-stofje’ in je hersenen) die vrijkomt bij beloning, motivatie en plezier. Het helpt je om doelen na te streven en geeft een gevoel van voldoening zodra je die bereikt. Klinkt gezond, toch? Dat is het ook, totdat je hersenen gewend raken aan constante dopamine-hits. Denk aan het eindeloos checken van je telefoon, snacken zonder honger, bingewatchen, online shoppen of zelfs de high van continu presteren. Bij een dopamineverslaving draait het niet zozeer om een afhankelijkheid aan de stof zelf, maar het najagen van de activiteiten die keer op keer korte, intense dopaminepieken veroorzaken. Het grootste probleem (zoals met veel verslavingen): je wordt steeds minder gevoelig voor de beloning, dus hebt méér nodig hebt om hetzelfde effect te ervaren. Zo beland je in een vicieuze cirkel.
Wat zijn symptomen van een dopamine verslaving?
Een dopamineverslaving kan zich op verschillende manieren uiten, vaak subtiel verpakt in ogenschijnlijk normale, vooral zeer genormaliseerde gewoonten. Veelvoorkomende signalen zijn:
- Onrust of verveling bij stilte of afwezigheid van prikkels
- Continue behoefte aan stimulatie: telefoon, snacks, entertainment
- Kort lontje, vooral als iets saai of traag aanvoelt
- Slaapproblemen of mentale onrust
- Moeite met concentratie en diepe focus
- Schuldgevoelens of ontevredenheid als de ‘kick’ afneemt
Herkenbaar? Dan kan het zomaar zijn dat je dopamine-cyclus uit balans is.
Dopamine verslaving afkicken: hoe kom je van een dopamine verslaving af?
Gelukkig zijn er altijd oplossingen! Afkicken van een dopamineverslaving betekent niet dat je minder dopamine mag ervaren, maar draait om het resetten van je beloningssysteem. Dat vraagt om bewustwording, geduld en regelmatige rustmomenten. Saai he? Dat is dus precies de bedoeling. Verveling is een luxe die we onszelf steeds minder toestaan, terwijl juist daar ruimte ontstaat voor rust en herstel (in je zenuwstelsel: parasympatisch rest & renewal genoemd). Dit zijn effectieve manieren om je dopamine-balans te herstellen:
Dopamine detox: neem standaard één dag(deel) afstand van kicks van bijvoorbeeld je telefoon, koffie, junkfood of social media. Dat kan in het begin ongemakkelijk voelen, maar laat alle emoties en verveling toe, daar ligt de heling.
Zintuiglijke rust: baken structureel tijd in de week af voor wandelingen in de natuur, ademwerk, meditatie of yoga. Deze bezigheden helpen om je zenuwstelsel te kalmeren en je interne beloningssysteem te resetten, waardoor je een fundament bouwt dat in de basis al meer voldaan en rustig voelt.
Slow rewards: kies vaker voor activiteiten die niet direct een dopaminepiek geven (reactief), maar op de lange termijn voldoening brengen (intentioneel). Denk aan lezen, koken, creatief schrijven of tuinieren.
Ondersteun je brein: voeding rijk aan tyrosine – zoals amandelen, avocado en banaan – helpt je lichaam op natuurlijke wijze dopamine aan te maken en vermindert afkickverschijnselen en cravings.
Dopamine verslaving telefoon
We weten het allemaal, maar niemand wil het horen: één van de grootste triggers voor een dopamineverslaving ligt misschien nu wel in je hand: je telefoon. Met een stroom aan notificaties, filmpjes, likes en swipes is het niet gek dat we massaal verslaafd zijn geraakt aan deze kleine zakcomputer. Iets dat 25 jaar geleden nog ondenkbaar was. What to do, om je verslaving enigszins binnen de perken te houden?
- Zet meldingen uit (met name van sociale media en mail)
- Leg je telefoon weg (bijvoorbeeld in je brievenbus) tijdens werk of ontspanning
- Gebruik een analoge wekker in plaats van je telefoon naast je bed
- Beperk schermtijd met app-blokkers zoals Forest, Freedom of Opal
- Plan schermvrije momenten, zoals (vooral) het eerste uur van de ochtend en het laatste uur voor je gaat slapen
Je hoeft je telefoon heus niet volledig uit je leven te bannen, maar het is wél belangrijk om helder te houden wie er aan het roer staat. Jij hebt altijd de keuze, ook als het soms niet zo voelt. Kleine stapjes naar meer gezonde gewoontes zijn de ontwenning meer dan waard. Want echt genieten gebeurt meestal nog altijd ‘ouderwets’ buiten je scherm: buiten de overweldiging en buiten de overlevingsstand.
Upcoming webinar
Dopamine verslaving:
wat afkicken van je telefoon je oplevert
Datum: 13 juli 2025Tijd: 19.00 tot 20.30
Investering: € 19,95
JA, IK BEN ERBIJ!
