Zo’n 75% van de mensen maakt op een bepaald punt in zijn of haar leven trauma mee. Dat percentage klinkt misschien hoog, maar trauma is een breed begrip. Bovendien hoeft trauma niet altijd gevolgd te worden door posttraumatische stress, depressie of angstklachten. Sterker nog, veel mensen ervaren het tegenovergestelde: posttraumatische groei. Trauma kan leiden tot een grotere waardering voor het leven en meer begrip voor jezelf.
Trauma: zo kan het leiden tot persoonlijke groei
De theorie over posttraumatische groei werd in de jaren ’90 ontwikkeld door de Amerikaanse professoren Richard Tedeschi en Lawrence Calhoun. Zij beschreven de positieve transformatie die een traumatische ervaring teweeg kan brengen. Tedeschi en Calhoun schatten dat ongeveer de helft tot tweederde van de mensen die trauma meemaken zo’n positieve transformatie ervaren. Maar wat houdt die transformatie dan precies in?
Je psychologische spier trainen
Als je aan krachttraining doet, maak je je spieren als het ware eerst een beetje kapot. Je laat ze vervolgens rusten en herstellen, en zo worden ze sterker. Hetzelfde kan gebeuren met je lichaam en geest als gevolg van trauma. Een traumatische ervaring bezorgt je geest en/of lichaam een flinke opdonder. Het kan zijn dat je even de vaste grond onder je voeten voelt verdwijnen. Maar met behulp van een hoop rust, tijd en ook inspanning, kan je sterker terugkomen. Interessant genoeg zijn het juist vaak mensen die niet per se heel veerkrachtig zijn, die posttraumatische groei doormaken. Mensen met een enorme veerkracht worden namelijk minder snel tot in hun diepste kern aan het wankelen gebracht door een gebeurtenis. Minder veerkrachtige mensen raken wél even de vaste grond onder hun voeten kwijt, en moeten zichzelf van daaruit weer opbouwen. En juist dan komen er vaak nieuwe, sterke bakstenen bij in hun fundament.
Extraversie en openheid
Oké, dat klinkt misschien een beetje gek: moet je dan maar zo kwetsbaar mogelijk zijn om posttraumatische groei te ervaren? Niet helemaal. Er zijn twee eigenschappen die je flink kunnen helpen: extraversie en openheid. Dat komt volgens Tedeschi omdat mensen die open zijn eerder de neiging hebben hun levenshouding en geloofssystemen te heroverwegen. Voor hen is het bovendien makkelijker om verschillende kanten van een situatie te zien. Dus: ‘Ja, ik heb een heel naar trauma meegemaakt, en het heeft me geleerd om de kleine dingen in het leven meer te waarderen.’ Als je extravert bent, is de kans groot dat je actiever reageert op trauma en sneller steun zoekt bij anderen.
Een natuurlijke hang naar groei
Het helpt ook als je van nature een hang naar persoonlijke groei hebt. Je ziet er de waarde van in om door donkere tijden te gaan om er uiteindelijk met meer licht en warmte uit te komen. Dan heb je minder snel de neiging vast te blijven zitten in een slachtofferrol of boosheid. Leeftijd speelt ook een rol. Jonge kinderen hebben nog niet de cognitieve capaciteit om posttraumatische groei te creëren, terwijl jongvolwassenen er misschien wel het meest open voor staan. Zij zijn namelijk nog bezig hun levenspad te vinden, en kunnen makkelijker een nieuwe afslag inslaan.
Eerst erkennen, dan pas groeien
Of je nu open en extravert bent of niet, trauma verwerken is een hobbelig proces. Het is in de eerste plaats belangrijk dat je het trauma erkent, net als alle negatieve gevoelens en gedachtes die erbij komen kijken. Het laatste wat je wilt is je pijn onderdrukken. Geef jezelf tijd om de ervaring te integreren in jouw levensverhaal, als een afgesloten hoofdstuk dat een nare twist kreeg. Pas daarna kun je kijken naar de positieve dingen die je uit de situatie kunt halen. Om dat proces op gang te brengen, kun je jezelf de volgende vragen stellen:
- Wat waardeer ik na deze ervaring meer dan ervoor?
- Wat heb ik van de ervaring geleerd? En hoe kan ik deze lessen gebruiken om mezelf en anderen te helpen?
- Welke positieve interacties heb ik ervaren na mijn ervaring (nieuwe mensen ontmoet, hulp van vrienden of vreemden gekregen)?
- Welke nieuwe kansen of interesses hebben zich voorgedaan na mijn ervaring? Met welke kant van mezelf sta ik nu meer in verbinding?
Praat over je ervaring met je dierbaren, en schakel indien nodig professionele hulp in. En onthoud vooral dat groei tijd en geduld kost, en je soms je vooruitgang pas ziet als je een blik achterom werpt en ziet waar je vandaan gekomen bent.
Nieuw! Trauma & je lichaam pakket
Herkennen, helen en voorkomen met trauma-expert Suze Retera. Nu voor slechts €29,95
