Over niet al te lange tijd zullen we het heel vreemd en zelfs een tikkie gênant vinden dat we momenteel volop dierlijke producten eten zoals vlees en kaas. Dat voorspelt althans Roanne van Voorst – schrijfster en antropoloog van de toekomst. In haar nieuwe boek Ooit Aten we Dieren schetst zij een wereld waarin plantaardig eten en leven, de norm wordt en het eten van beesten, taboe. “Je kunt het je nu misschien nog niet voorstellen, maar die toekomst is al veel dichterbij dan je denkt. We bevinden ons op een transformatie-punt van de geschiedenis. Ieder moment kan de eiwitrevolutie plaatsvinden.”
Ben jij al klaar voor de Eiwitrevolutie? Waarom een plantaardige toekomst onvermijdelijk is
Roanne is niet alleen in haar voorspelling. Veganisme is een van de laatste opties die ons nog rest om klimaatveranderingen tegen te gaan, zegt een groeiende groep mensen, en hun boodschap wordt gehoord. In de jaren negentig waren er wereldwijd nog maar een paar miljoen mensen die geen vlees, zuivel of andere dierlijke producten gebruikten; in 2015 waren dat er een geschatte 750 miljoen. Het overgrote merendeel van die nieuwe herbivoren is jong – zij zijn de consumenten van de toekomst. Voor die nieuwe generatie is het allang duidelijk: de toekomst is vegan, en wie nu niet meebeweegt, wordt straks gezien als ouderwets, of asociaal.
Maar waarom?
Hun redenen om plantaardig te gaan eten en leven zijn verschillend. Veel van hen vinden de wijze waarop we tegenwoordig dieren behandelen in de bio-industrie niet oké, maar zien tegelijkertijd dat een groeiende wereldpopulatie ervoor zorgt dat diervriendelijkere, kleinschalige veehouderij straks nooit genoeg eiwitbronnen voor de mensheid kan blijven produceren. In 2050 lopen er naar schatting ruim negen miljard mensen op de aardbol rond. Als die allemaal hun belangrijke voedingsstoffen uit dierlijke bronnen zouden blijven halen, zoals wij nu doen, moeten boeren hun werk straks voortzetten in enorme ‘varkens- en kippenflats’ van tien verdiepingen hoog, waar duizenden dieren in worden vastgehouden. Dat is niet alleen een naar vooruitzicht vanwege het lot van die dieren, maar ook vanwege de impact die zoveel boerderijdieren samen op het klimaat zullen hebben.
Uitstoot
Volgens de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de FAO, is veeteelt nu al verantwoordelijk voor 14,5 procent van de door mensen veroorzaakte broeikasgassen. En die broeikasgassen, die zorgen er weer voor dat we momenteel rechtstreeks op een klimaat-ramp afstevenen. Koeien – en het vlees, de kaas en de melk dat we van ze maken – zijn daarbij de grootste bijdragers. Deze herkauwer produceert via haar boeren, scheten en mest een enorme hoeveelheid methaan, een broeikasgas dat vele malen sterker is dan koolstofdioxide. Daarvoor in ruil krijgen wij hun vlees, melk en kaas. Voor 1 kilo kaas is ongeveer 10 liter melk nodig, een belangrijke achterliggende oorzaak waarom juist kaas zo slecht scoort op de ranglijst met broeikasuitstoot. Net zoals onze andere landbouwdieren worden koeien ook nog eens gevoerd met soja uit Zuid-Amerika. Doordat we steeds meer vlees eten, is de sojaproductie de afgelopen 50 jaar vertienvoudigd. Bijna 80 procent van alle soja die verbouwd wordt, is genetisch gemodificeerd (GMO-soja), en zo’n 90 procent van alle soja wordt gebruikt voor de veehouderij. Voor 100 gram kaas is bijvoorbeeld 25 gram soja nodig, en voor een hamburger van 100 gram zo’n 46 gram. Die sojateelt zorgt op dit moment voor allerlei problemen: er wordt bos voor gekapt, de bodem raakt uitgeput en het water vervuilt door bestrijdingsmiddelen en kunstmest.
Ramp
Bijna alle wetenschappers zijn het met elkaar eens dat, als we zo doorgaan met eten en leven, er de komende decennia steeds meer extreme natuurrampen zullen plaatsvinden. Die zullen wereldwijd miljoenen gewonden, doden en klimaatvluchtelingen teweegbrengen; en ook toenemende honger, dorst, armoede en gewapend conflict. De kosten en verwoestingen zouden vergelijkbaar kunnen zijn met de grote oorlogen en economische depressie uit de eerste helft van de twintigste eeuw. De hitte in steden wordt onverdraaglijk, afhankelijk van de rekenmodellen lopen steden als Londen, New York en Amsterdam onder water. Er is volgens de onderzoekers van de Global Challenges Foundation en het Future of Humanity Institute een kans van 5 procent dat dat soort extreme veranderingen, onomkeerbaar zullen zijn: ze kunnen een keten van gebeurtenissen in gang zetten die niet meer valt terug te draaien en die uiteindelijk zal leiden tot de ondergang van de mens.
Uitweg
Niet bepaald nieuws om vrolijk van te worden, nee. Maar er is een alternatief. Recent riep een groep van 1500 wetenschappers, uit 184 verschillende landen, burgers in het Westen op om veganistisch te gaan eten. Als er één ding is wat mensen kunnen doen om het allerergste rampscenario tegen te gaan, zeiden deze wetenschappers, dan is het: per direct zoveel mogelijk vermijden van vlees en zuivel. Punt uit. Een plantaardig dieet zou de wereld kunnen redden. Daarna pas komen de andere maatregelen die mensen kunnen nemen, en die ook flinke impact op het klimaat hebben zoals minder nieuwe spullen kopen of minder vaak met het vliegtuig op reis gaan. Veel mensen vinden dat een enorme, beangstigende verantwoordelijkheid. Maar de waarschuwing van de wetenschappers herbergt in feite goed nieuws: we hebben nog een paar jaar de kans om de allerergste impacts van klimaatveranderingen tegen te gaan, en als we nu massaal gaan kiezen voor een vegaburger in plaats van een hamburger, en voor kaas en melk die gemaakt werd van noten en niet van een dier, dan lukt dat ook.
De Eiwitrevolutie
We bevinden ons, dus, op een belangrijk punt in de historie. Wij zijn de generatie die geschiedenis kan schrijven. Wij zijn de eerste en de laatste generatie die op het nippertje een klimaatcatastrofe kan voorkomen. Simpelweg door vanaf nu – omdat de tijd dringt! – consequent producten te kopen die in lijn zijn met een toekomst waarin wij willen leven, investeren we in bedrijven die in dat scenario passen. Zo laten we supermarkten zien dat we meer bonen, noten, havermelk en Beyond Burgers in de schappen willen zien, maar geen behoefte hebben aan kiloknallers of koeienzuivel. We laten restaurants zien dat we hun plantaardigegerechten verkiezen boven de vis, of vlees-opties. Net zolang tot je amper nog dierlijke producten om je heen zult zien, en vooral nog plantaardige vervangers. Je ziet het misschien nog niet om je heen, maar de transformatie is al begonnen. Steeds meer zuivelbedrijven schakelen over naar notenkaas-en melk, steeds meer investeerders kiezen voor plantaardig voedselontwikkelaars, steeds meer scholieren protesteren op straat, steeds meer consumenten kopen in lijn met hun diepere waarden. Niet lang meer, en we zeggen tegen elkaar: ooit, aten we dieren.
Over Roanne van Voorst
Roanne is schrijfster en ‘antropoloog van de toekomst.’ In Ooit aten we dieren beschrijft ze de wereld van na de Eiwitrevolutie. Wat eten we, hoe blijven we gezond, en wat doen veehouders straks voor werk? Hoe kijken we later terug op onze vleesetende geschiedenis? Hoe kijken onze kinderen terug op de bio-industrie en klimaatverandering, en op onze bijdrage daaraan? Roanne sprak voor haar onderzoek met tientallen historici, futuristen, voedselexperts, boeren, uitvinders, social influencers en trendwatchers; ze baseerde zich daarnaast op grondig literatuuronderzoek, en testte zelf vast het eten en de artifacts van de toekomst voor je uit. ooitatenwedieren.nl & roannevanvoorst.com
Mis nooit meer iets van Holistik!
Schrijf je in voor onze newsletter & never miss a single story.Ja, houd mij op de hoogte!
