Moederwond: hoe herken je bij jezelf of je er last van hebt?

Hoe is de band met jouw moeder? Velen hebben last van een moederwond zónder het te beseffen. Hannah Cuppen, auteur van de bestseller Liefdesbang, staat hieronder stil bij de belangrijkste kenmerken ervan. Volgens haar is de ultieme trigger van een moederwond een intieme relatie. Een partner spiegelt namelijk als geen ander jouw vermogen of onvermogen tot verbinden. Als je worstelt met (intieme) relaties is dat een belangrijke richtingwijzer naar de moederwond, aangezien je van je moeder de eerste imprints opdoet over verbinden… 

Hoe herken je bij jezelf of je last hebt van een moederwond?

Hannah: ‘De telefoon gaat – wéér je moeder. De spanning is gelijk voelbaar in je lijf, wat nu weer? Je probeert snel een smoes te bedenken om niet op te nemen, maar de aangepaste dochter in jezelf vindt dat je dat niet kunt maken. Als je nu niet opneemt blijft ze het proberen, dus je ademt heel diep in en hoort jezelf op je allervriendelijkst zeggen: ‘Hi mam, hoe gaat het?’ Als je na een telefoontje of bezoekje aan je moeder van slag bent, herken je wellicht een moederwond. Je merkt dat je verdoofd raakt of niet meer volledig aanwezig kunt zijn of emotioneel overstuur bent.

Je bent jezelf niet

In het samenzijn met je moeder ben je niet op je gemak, je kunt niet volledig ontspannen, iets van jezelf houdt je uit het contact. Je kunt niet helemaal jezelf zijn. Voor iedereen kan dat gepaard gaan met andere gevoelens die we vaak koste wat het kost in de onderstroom verborgen houden, zoals bijvoorbeeld ongemak, een leegte, verdriet, spanning, angst, paniek, depressie of verstikking. Je merkt dat je het contact met je moeder het liefst vermijdt. Je doet wat hoort of van je verwacht wordt maar niet meer. Je past je aan. Je bent niet authentiek en congruent richting haar. Je doet je anders voor dan hoe je je vanbinnen voelt. Je hart doet niet helemaal mee. Je hoort het in je stem, die wat afstandelijker klinkt. Je past je aan om de lieve vrede te bewaren, want anders wordt het nog erger.

Zo herken je een moederwond

Als je last hebt van een moederwond, ervaar je dat er iets ontbreekt in de relatie met je moeder. Of het heeft je als kind aan iets ontbroken. Misschien zocht je als kind naar een surrogaatmoeder, iemand die dat beeld van een zachte, liefdevolle moeder voor jou invulde omdat je het niet kon vinden bij je eigen moeder. Misschien had ze jou meer nodig dan dat je bij haar terecht kon met jouw gevoelens. Misschien merk je dat je vaak boos reageert op haar en je hart voor haar gesloten hebt. Als volwassene kun je weerstand ervaren om de relatie met je moeder dieper te onderzoeken.

Wanneer je emotioneel geraakt wordt door het zien van een liefdevolle moeder-kind relatie in een film of bij anderen, duidt dat op een moederwond. Je krijgt een brok in je keel en moet ervan huilen. Of je wordt juist kritisch en afwijzend vanuit de pijn: je ziet wat je niet hebt gehad. Als jou gevraagd wordt naar positieve of liefdevolle moeder-kind ervaringen uit je jeugd kun je geen voorbeelden noemen.

Partner als spiegel

De ultieme trigger van een moederwond is een intieme relatie. Een partner spiegelt je als geen ander jouw vermogen of onvermogen tot verbinden. Als je worstelt met (intieme) relaties is dat een belangrijke richtingwijzer naar de moederwond, aangezien je van je moeder de eerste imprints opdoet over verbinden: is het veilig of niet, word ik ontvangen of niet, word ik gezien in mijn behoeften of niet… Je hunkert naar emotionele nabijheid maar je bent er ook bang voor.

In relaties merk je een conflicterende behoefte tussen enerzijds nabijheid en verbinding en anderzijds de behoefte aan vrijheid en je eigen ruimte innemen. In het verbinden met een partner verlies je steeds jezelf of je gaat de verbinding niet werkelijk aan uit angst jezelf te verliezen. Als een partner je verlaat (of sterft) triggert dat een diep gevoel van verlating; de oude pijn van het verlaten kind in je komt dan naar de oppervlakte.

Andere triggers

Een andere trigger die je mogelijk herinnert aan een moederwond is zelf moeder worden. Het krijgen van een kind kan het gemis aan een liefdevolle moeder omhoog brengen. Je wordt geconfronteerd met je eigen leegte. Als je daar niet om rouwt, loop je het risico om je gemis door je kindje opgevuld te willen krijgen. Het kan ook zijn dat je je verlangen naar een kind hebt weggedrukt, omdat je bang bent dat je geen goede moeder zou zijn voor je kinderen.

Daarnaast kunnen er onopgeloste gevoelens over je moeder tot uiting komen wanneer je laatste kind de deur uitgaat. Je rol als moeder verandert en de vraag naar jouw bestaansrecht kan omhoogkomen. Wie ben je zonder de rol van actieve moeder? Die vraag kan je in contact brengen met het gebrek aan bevestiging die je moeder je niet kon geven toen je nog kind was.

Innerlijk conflict

Als je als zoon of dochter mantelzorger wordt van je moeder, die oud wordt en jouw hulp vraagt, kan dat je triggeren in je moederwond. Je moet nu voor haar zorgen terwijl je haar zorg en aandacht zo gemist hebt. Dat kan leiden tot een innerlijk conflict. Kortom, je hebt last van een moederwond als je je niet vrij en los voelt van je moeder. Je voelt je niet vrij je eigen leven te leiden, je verloochent jezelf in het contact met haar.’