Tijdens het opzetten van een samenwerking met Delight Yoga leerden we Judith Manshanden (42) kennen. Dat was een schot in de roos, want we raakten maar niet uitgepraat met deze veelzijdige lady. Naast managing director van Delight is Judith (TedX-)spreker en auteur van Tijd voor Nieuwe Zaken. Onlangs verscheen haar nieuwste boek De Corporate Yogi, met daarin 10 principes uit de yoga filosofie uitgelegd die jouw mentale gezondheid vergroten. We spraken Judith over de yama’s en niyama’s, haar werk voor Delight en wat yoga je ‘off the mat’ kan brengen.
Yoga filosofie: zo leef je als een yogi naast de mat
Waar komt je fascinatie voor yoga vandaan?
Judith: ‘Yoga is zoveel meer dan rek en strek oefeningen op een matje. Het is een complete
levensfilosofie die je kan helpen bij alle aspecten van je leven. Yoga betekent in het Sanskriet
verbinding. Ik ben eigenlijk al jaren bezig het thema ‘werken vanuit verbinding met jezelf’ – oftewel yoga op de werkvloer. Al stond dat in het begin van mijn carriere nog wel ver van mij af. Ik ben begonnen als consultant bij een succesvol adviesbureau aan de Amsterdamse Zuidas. Hoewel ik daar leuke collega’s had, ging het toch vooral om geld verdienen. Ik merkte dat dit iets deed met het team en ook met mij. We handelden vanuit competitie en eigenbelang waardoor ik me vaak niet verbonden voelde. Mijn energie en betrokkenheid werd steeds lager, terwijl dat niet is hoe ik mezelf ken. Ik wilde werken vanuit verbinding en vertrouwen, omdat ik geloof dat dat is waar mensen gelukkig van worden. Ik besloot een radicale stap te nemen en iets totaal anders te gaan doen. In 2013 verliet ik het consultancybureau en opende ik het GEEF Café: een restaurant waar iedere gast zelf mocht bepalen wat hij betaalde.
Uit mijn comfortzone
In de 4,5 jaar die daarop volgde moest ik niet alleen leren werken binnen een businessmodel dat haaks stond op alles wat ik kende, ik moest mezelf ook opnieuw uitvinden. Ik moest leren om compassie te hebben, om mensen écht te vertrouwen, om mezelf kwetsbaar op te stellen en om te gaan staan voor waar ik in geloofde. Dat was geen makkelijk proces. Het vroeg om veel zelfreflectie en de bereidheid om steeds weer uit mijn comfortzone te gaan. Maar ik kreeg er ook veel voor terug. Ik merkte dat ik meer zelfvertrouwen kreeg, mijn leiderschap ontwikkelde en hechtere verbindingen met anderen aanging. Het lege gevoel dat ik bij het consultancybureau had ervaren, verdween. Langzaam maar zeker kwamen wie ik was en wat ik deed met elkaar op één lijn en dat gaf enorm veel energie.
Balans in je werk
Uiteindelijk sloot het GEEF Café door een samenloop van omstandigheden. Ik had met GEEF Café willen ontdekken of je een organisatie kunt opbouwen vanuit verbinding, compassie en eerlijkheid. Een organisatie waar je je echt verbonden, gewaardeerd en gezien kunt voelen. En ik heb geleerd: ja, dat kan. Ik heb ook geleerd dat dit niet alleen iets van je organisatie vraagt, maar ook van jou als persoon. Je kunt jezelf, uiteraard binnen jouw cirkel van invloed, trainen om je gelukkiger en meer in balans te voelen op je werk. Daarmee help je niet alleen jezelf, maar lever je ook een positieve bijdrage aan je omgeving. Eigenlijk beoefende ik yoga op de werkvloer zonder dat ik me daar bewust
van was.
Yoga filosofie
De yoga filosofie sluit naadloos aan op alles wat ik bij GEEF Cafe zelf ervaren en uitgedokterd heb. Dat komt goed van pas in mijn huidige rol als Managing Director bij Delight Yoga, waar we helemaal vanuit verbinding met elkaar samenwerken. Yoga is voor mij dus een manier van leven. De combinatie van yoga en business is waar ik van ‘aan’ ga – ik beschouw mezelf daarom als een echte Corporate Yogi.’
Wat trekt je vooral aan in de yoga filosofie?
‘Ik vind het mooi hoe de yogafilosofie je hele duidelijke richtlijnen geeft over hoe je vanuit balans kunt leven, zodat je je gelukkiger en tevredener voelt. Het is een complete levensfilosofie die je helpt om beter in verbinding met jezelf te staan. De yoga filosofie maakt onderscheid tussen het Zelf en het Ego. Wanneer je met je Zelf in contact staat voel je je als vanzelf gelukkig. Tijdens een moment van ontspanning overvalt je ineens een gevoel van zomaar gelukkig zijn, het gevoel dat alles goed is zoals het is. Je hebt er verder niks voor nodig. In de yoga filosofie wordt dit gezien als je natuurlijke staat, waar je naar terugkeert als je even niet druk bent in je hoofd.
Train om je Ego los te laten met yoga
We weten echter ook dat dit fijne, tevreden gevoel vaak maar van korte duur is. Er gebeurt in je dagelijks leven van alles waardoor je steeds weer de verbinding met het Zelf kwijtraakt. Er gaat iets mis, iemand is onvriendelijk of je krijgt je werk niet af. Dit kan ervoor zorgen dat er allerlei ongewenste gedachten en opvattingen naar boven komen. Die worden in de yoga aangeduid als het ego. Het ego is het verhaal dat je jezelf vertelt over wie jij bent. Het fluistert je gedurende de dag allerlei gedachten en opvattingen in die je uiteindelijk weghouden bij je natuurlijke, gelukkige staat van zijn. Deze gedachten kunnen variëren van ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘ik kan dit niet’ of ‘iedereen is tegen mij’ tot ‘ik ben beter dan anderen’ of ‘alleen als ik succesvol ben mag ik er zijn’. Deze gedachten heb je ergens in je leven opgepikt en staan je geluk in de weg. Wanneer je yoga beoefent, verkleint dat je ego. Alle verhalen die je dagelijks aan jezelf vertelt over wie je bent of wie je zou moeten zijn, kunnen voor een gevoel van ‘niet genoeg’ zorgen. Door yoga kun je jezelf trainen om je ego los te laten – of in ieder geval te verkleinen – kun je meer leven vanuit je eigen essentie. En dat geeft een langdurig geluksgevoel.’
Op welke manier helpt de yoga filosofie jou in het dagelijks leven?
‘Voor mij is yoga een levenshouding die ik niet alleen op de mat beoefen maar ook daarbuiten. Eigenlijk biedt bijna iedere situatie daar een mogelijkheid toe. Compassie – de eerste yama – vind ik een hele belangrijke, zeker in mijn rol als leidinggevende. Het is belangrijk om het team echt te zien en het vertrouwen te geven. Compassie is de wens om lijden op te lossen, zonder erin mee te gaan. Een voorbeeld: een poosje geleden had ik iemand in mijn team die niet functioneerde. Ze kon de werkdruk niet aan en was om de haverklap ziek. Daarbij was ze erg boos op mij en op de organisatie omdat ze niet meer steun kreeg. Het was een lastige situatie. Ik was veel te veel tijd kwijt aan het coachen en begeleiden van deze medewerker, waardoor ik met mijn eigen werkzaamheden in de knoei kwam. De spanningen liepen op en de irritatie groeide. Tot we op een dag samen in een gesprek zaten en ik ineens zag hoe ongelukkig en kwetsbaar ze er uitzag. Het was alsof ik haar ineens met een mildere blik kon bekijken. Ik zag niet langer een lastige werknemer, maar een verdrietige vrouw die aan het worstelen was met zichzelf. Door dit besef kon ik meer begrip voor haar opbrengen, waardoor het makkelijker werd om haar te begeleiden.
Overgave
Ook overgave – de laatste niyama – is een belangrijke voor mij. Onlangs moesten we bij de yogaschool overstappen naar een nieuw systeem voor het boeken van yogalessen. Dit ging gepaard met een grote IT-migratie, waarbij het nodige mis ging. Het team was niet blij, de studenten waren niet blij en ik zat met een grote steen in mijn maag. ‘Ik ben eindverantwoordelijk, dus ik moet alles oplossen,’ klonk het in mijn hoofd. Het gevolg was dat ik iedere dag tot tien uur zat te werken om alle brandjes te blussen. Ik wilde de controle nemen en het probleem oplossen. Ik maakte het mijn probleem. Wanneer je je té verantwoordelijk voelt, heb je de neiging om dat wat je doet van jou te maken: jij bent degene die het moet oplossen. Dat is natuurlijk aan de ene kant heel mooi – zeker als je oplossing slaagt – maar tegelijkertijd is dit een vorm van gehechtheid die je aardig in de weg kan zitten. Wanneer je zonder gehechtheid naar het probleem kunt kijken, is het gewoon wat het is. Dat betekent niet dat je passief moet zijn, maar je kunt wel je gehechtheid eraan loslaten. En dat scheelt een hoop stress.’
Wat zijn de yama’s & niyama’s eigenlijk?
‘De yama’s en de niyama’s zijn 10 leefregels die richting geven aan hoe je via je gedrag dichtbij je Zelf kunt blijven. De 5 yama’s – compassie, eerlijkheid, niet stelen, zelfbeheersing en hebzuchtloosheid – gaan over hoe je op een goede manier met je omgeving kunt omgaan. De 5 niyama’s – zuiverheid, tevredenheid, zelfdiscipline, zelfreflectie en overgave – gaan over hoe je in jezelf stevigheid en kracht kunt ontwikkelen zodat je in contact met je Zelf blijft.’
Waarom heb je ervoor gekozen om deze juist met de werkvloer te verbinden?
‘Ik vind de werksituatie een prachtige oefenomgeving voor yoga. Er gebeurt namelijk van alles: je moet samenwerken, presteren en een grote workload wegwerken. Soms gebeuren er daarnaast ook dingen die niet zo leuk zijn. Een project mislukt, je krijgt een negatieve beoordeling of je beland in een conflict. Dat zijn allemaal situaties die stressvol kunnen zijn. In de praktijk zie je ook dat mensen hierdoor hun intrinsieke motivatie kunnen verliezen. Onderzoek wijst uit dat 70% van de werknemers zich niet betrokken voelt bij zijn of haar baan. Ik geloof echter dat je die vervelende en stressvolle situaties ook kunt gebruiken om dichterbij jezelf te komen. Ze zijn een spiegel voor waar jij even het contact met jezelf verliest. Wanneer jij bijvoorbeeld met compassie naar jezelf kunt kijken, is het misschien wel helemaal niet zo’n ramp dat je een keer een fout gemaakt hebt. Of wanneer jij eerlijk kunt zijn, is het makkelijker om op een goede manier je grenzen aan te geven. Oefenmogelijkheden genoeg in de werksituatie!’
Hoe kan de yoga filosofie je helpen aan meer mentale weerbaarheid op de werkvloer?
‘Op dit moment zijn veel organisaties bezig met thema’s als vitaliteit, werktevredenheid en werken vanuit purpose. Hoewel ik deze programma’s toejuich, geloof ik ook dat het voor een groot deel symptoombestrijding is. Ik denk dat het ware probleem is dat mensen de verbinding met wie ze in essentie zijn, zijn kwijtgeraakt op de werkvloer. Dat is ook niet gek als je kijkt naar hoe de meeste organisaties zijn ingericht. Door hiërarchische structuren en de focus op winst, leven er binnen veel organisaties gevoelens van angst en schaarste. Het is niet gek dat mensen dan in de overlevingsstand gaan en handelen vanuit competitie en eigenbelang.
Verbinden met je essentie
In zo’n geval is er niet veel ruimte om in verbinding te staan met jezelf en anderen. En dan verlies je je vitaliteit, je levensenergie. Wanneer we het werkgeluk terug willen brengen op de werkvloer, moeten we zorgen voor een werkomgeving waarin het weer om verbindingen gaat en waar je mag zijn wie je bent. Daar ligt echter ook een taak voor de medewerker: want durf je dat eigenlijk wel? Door het beoefenen van yoga – op de mat maar ook daarbuiten – begin je voor jezelf met het maken van die stap. Je gaat de verbinding met wie jij in essentie bent herstellen. Wanneer jij met jezelf in contact staat, komen de gevoelens van purpose, tevredenheid en geluk vanzelf. Dat is namelijk je natuurlijke staat.’
Wat hoop je dat je boek mensen brengt?
‘De Corporate Yogi is een praktisch en laagdrempelig boek. Ik heb de yama’s en de niyama’s als uitgangspunt genomen en doorvertaald naar herkenbare werksituaties, zodat je ze meteen kunt toepassen. Tevens heb ik oefeningen toegevoegd die mij ook geholpen hebben. Ik hoop dat mensen hiermee aan de slag kunnen om zelf hun werk- en levensgeluk te vergroten.’
Wil je nog een laatste wijze raad meegeven?
‘Sri K. Pattabhi Jois zei ooit “Yoga is an internal practice, the rest is just a circus”. Dat vind ik een hele toepasselijke en relativerende uitspraak voor de werksituatie.’ De Corporate Yogi, Judith Manshanden, €24,90, verkrijgbaar via Bol.com.
