Net als je darmen hebben zowel je blaas, plasbuis en vagina een eigen microbioom, zie dit als een unieke samenstelling van bacteriën. Waar je darmmicrobioom sterker en flexibeler wordt naarmate het meer verschillende soorten darmbacteriën bevat, geldt het omgekeerde voor je vagina. Daar leven idealiter maar één of twee soorten bacteriën. Als de bacteriën in je vagina uit balans zijn, kan dat vervelende gevolgen hebben. Gelukkig heb je zelf enige invloed op het bewaren van dit delicate evenwicht. Liedewij Theisens van Labsolute praat je bij over het happy & healthy houden van je vagina.
Je vagina microbioom: zo houd jij de bacteriën in je vagina in balans
Liedewij: ‘Als vrouw heb je gaatjes voor plas en poep, en nog een babygaatje. Dat vertelde ik mijn kinderen toen ze nog heel klein waren als ze vragen stelden over mijn maandverband, of hoe ze uit mijn buik gekomen waren. Voor veel vulvabezitters zijn hun urethra (plasbuis), vagina en anus drie gescheiden systemen die zich weliswaar dicht bij elkaar bevinden, maar verder niet zo heel veel met elkaar te maken hebben. Billen afvegen moet van voor naar achter en na seks plassen – dat is zo ongeveer wat je meekrijgt over hoe je het gebied tussen je benen gezond houdt. Maar als er eenmaal wat aan de hand is (een blaasontsteking of schimmelinfectie, bacteriële vaginose, aambeien en ander leed dat zich in je onderbroek afspeelt) is daar vaak een onderliggende oorzaak voor die je niet oplost met een kuurtje of een zalfje.
Je microbiomen
Zowel je blaas en plasbuis als je vagina hebben een eigen microbioom, een unieke samenstelling van bacteriën. Dat geldt trouwens ook voor je ogen, je oksels en je voeten: allemaal hebben ze een eigen microbioom dat allerlei functies uitvoert. We worden allemaal bevolkt door zo’n 1,5 kilo bacteriën die bepalend zijn voor de gezondheid van ons lichaam: goedschiks of kwaadschiks. Die microbiomen veranderen voortdurend van samenstelling onder invloed van voeding, stress, medicatie, stoffen waarmee het in aanraking komt zoals cosmetica, zeep en kleding. Ook de microbiomen van de mensen waarmee je samenwoont en huidcontact hebt beïnvloeden op jouw bacteriën.
De balans van je vagina microbioom
Waar we weten dat een darmmicrobioom sterker en flexibeler is naarmate het meer verschillende soorten darmbacteriën bevat, geldt het omgekeerde voor je vagina. Daar leven idealiter maar één of twee soorten bacteriën. Deze Lactobacillus zijn melkzuurproducerende bacteriën die ervoor zorgen dat de vagina zuur genoeg blijft en dat schimmels, gisten en SOA’s geen kans krijgen. Slechte bacteriën veroorzaken vaak (maar niet altijd) jeuk, afwijkende afscheiding en/of een vieze geur. Een vaginale flora die uit balans is kan zich ook zelf weer herstellen, waarschijnlijk vanuit een soort reservoir in de urineleider. In urinemonsters vinden onderzoekers vaak dezelfde bacteriën als in de vagina, maar dan sterk verdund. Na je menstruatie of seks wordt je vagina idealiter weer in balans gebracht door deze bacterie back-up.
Zuurgraad
Voor je vagina geldt dat binnenwereld en buitenwereld vaak met elkaar in aanraking kunnen komen. Net als je darmen heeft je vagina een slijmvlies als wand, waardoorheen stoffen worden opgenomen en uitgescheiden. Door seks komen bacteriën die op de handen, mond en genitaliën van je partner zitten binnen. Sperma heeft een hogere zuurgraad dan je vagina, waardoor zeker seks zonder condoom voor een (tijdelijke) shift in je vaginamicrobioom kan zorgen. Menstruatiebloed verandert het milieu in je vagina in de dagen die je menstrueert doordat het daarin aanwezige ijzer de groei van bepaalde ijzerminnende bacteriën bevordert. Ook het wc papier dat je gebruikt, je ondergoed, inlegkruisjes, maandverband, tampons en menstruatiecups komen in nauw contact met de gevoelige slijmvliezen die zich tussen je labia (schaamlippen) bevinden.
Yoga Nidra & Slaap pakket
- Een 86 pagina dik dossier
- Een uitgebreide chronotype test
- 90 minuten Nidra meditaties
Anticonceptie
Zelfs je anticonceptie kan invloed hebben op het microbioom van je vagina. Het werkingsmechanisme van het koperspiraaltje is dat het een kleine, chronische ontsteking veroorzaakt in je baarmoederslijmvlies waardoor een eventueel bevrucht eitje niet kan innestelen en uitgescheiden wordt. Deze ontstekingsreactie in je baarmoederhals kan het milieu in je vagina weer beïnvloeden. Vaak merken vrouwen die hun spiraaltje laten verwijderen dat hun vaginale candida hierdoor sterk afneemt. Dat kan trouwens ook komen doordat stellen dan overstappen op condooms als anticonceptie, waardoor het vaginamicrobioom niet meer verstoord wordt door sperma.
Lactobacillus crispatus
Wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van vaginale bacteriën op gezondheid laat zien dat er één bepaalde bacteriesoort is die veel vaker voorkomt bij gezonde vrouwen. Vrouwen met veel van deze Lactobacillus crispatus-bacteriën hebben bijvoorbeeld minder vaak last van infecties en lopen minder risico op vroeggeboorte. Ook kan een gezond vaginamicrobioom je kans op zwangerschap (ook bij IVF en ICSI) vergroten en je zelfs beschermen tegen bepaalde vormen van kanker.
Gezondheid van het vagina microbioom delen
Je vaginale gezondheid beperkt zich dus niet tot het gebied tussen je benen. Stichting Crispatus is bezig met onderzoeken hoe vrouwen zelf hun vagina goede Lactobaccillus crispatus-bacteriën kunnen toedienen. Vulvabezitters met een goede vaginale gezondheid kunnen op termijn vaginale samples doneren waaruit de onderzoekers een product gaan ontwikkelen. Zo kun je via je bacteriën je gezondheid delen met vrouwen die een wat minder stabiele vaginale flora hebben. Via deze link blijf je op de hoogte van dit project.
Wat kun je zelf doen?
Wat kan je nu al allemaal doen om je ladyparts zo gezond mogelijk te maken en te houden? Dat begint bij basishygiëne:
- Je vagina is zelfreinigend: spoelen met water met de handdouche is genoeg
- Blijf dus ver weg van intieme wasgels, vaginale douches, yoni steams en dergelijke: daarmee spoel je bacteriën weg, waardoor er plek vrijkomt voor schimmels om zich te vestigen
- Dat geldt ook voor geparfumeerd maandverband en inlegkruisjes: als je vagina en/of afscheiding niet fris ruikt, wijst dat vaak op een infectie waarvoor je langs de huisarts moet
- Kies voor menstruatieproducten zonder onnodige toevoegingen van bijvoorbeeld Yoni of Natracare
- Verwissel je menstruatieproducten elke acht uur, maar het liefst vaker
- Draag katoenen ondergoed wat je dagelijks verwisselt en dat je wast op 60 graden (de minimale temperatuur om bacteriën in je kleding te doden) met een wasmiddel zonder geur (van bijvoorbeeld Neutral, Sonett of Klok) en zonder wasverzachter
- Zorg dat er geen poep-bacteriën in de buurt van je plasbuis en vagina kunnen komen (bij het afvegen, bij seks)
- Pee after sex!
- Slaap naakt of met een loszittend boxershort als je liever wat kleding draagt in bed om alles lekker te laten luchten
- Bij trouble down under kan het gebruik van vaginale probiotica als Symbiovag – vooral op korte termijn – verlichting bieden
Darmmicrobioom
Vanuit de darmfloratherapie weten we dat het over het algemeen meer zin heeft om aandacht te geven aan de bacteriën die je gezond houden, dan aan de bacteriën die je ziek kunnen maken. Wetenschappers denken dat het vaginale microbioom een afgeleide is van het darmmicrobioom en dat beide zich vormen tijdens de geboorte, wanneer het kind met de vaginale en darmbacteriën van haar moeder in aanraking komt. Als je je vaginale gezondheid holistisch wilt verbeteren, is het dus goed om naast eerder genoemde praktische manieren om je vagina gezond te houden, ook in te zoomen op de moeder van alle slijmvliezen in je lichaam: de darm. Door je darmmicrobioom in kaart te brengen zie je hoe de verhouding tussen gezondmakende en ziekmakende bacteriën in je darmen is. Die balans kun je vervolgens beïnvloeden met de voedingsmiddelen waarvan de test aangeeft dat jouw specifieke darmbacteriën tekort komen. Soms is voeding alleen niet genoeg en zetten we bepaalde probiotica (goede darmbacteriën) en prebiotica (voeding voor de goede bacteriën) in om een shift in je darmflora te bewerkstelligen.
Yoga Nidra & Slaap pakket
- Een 86 pagina dik dossier
- Een uitgebreide chronotype test
- 90 minuten Nidra meditaties
Quick darmscan
Wil jij een idee krijgen van de gezondheid van jouw darmmicrobioom? Doe dan de gratis quick scan van je darmen. Met de quick scan krijg je inzicht in hoe het nu met je darmgezondheid is, waar eventuele klachten mee te maken kunnen hebben én wat je eraan kunt doen.’
Over Labsolute
Noortje Berger en Liedewij Theisens hebben Labsolute opgericht om het grijze gebied tussen alternatieve geneeswijzen en de reguliere gezondheidszorg te overbruggen. Er zit een groot gat tussen het fantastische werk wat artsen doen en vage kwaaltjes waar ze vaak niks mee kunnen, maar die je levenskwaliteit wel flink kunnen beïnvloeden. Met de science based Essential Test analyseren ze je unieke darmflora en bloedwaarden. Op basis van je lab-uitslagen krijg je een gepersonaliseerd voedings- en supplementadvies voor een optimale gezondheid.
Meer lezen over je microbioom en de gezondheid van je vagina:
1. Gynaecoloog over je vaginale microbioom: zo voorkom je verstoringen en infecties
2. Zo verbeter je de verbinding tussen je huid en je darmmicrobioom
3. Wakker worden met een opgeblazen buik dit zijn 3 mogelijke oorzaken
4. Vrouwenarts deelt: 5 tips om goed voor je darmen (én hormoonbalans) te zorgen
5. De ‘internal shower’: is dit trendy detox drankje echt zo gezond?
