We leven in een super turbulente tijd op één van de drukste plekken op deze planeet. Veel mensen staan voor hun gevoel 7 dagen per week ‘aan’. Deadlines, prikkels, verwachtingen… ze lijken nooit op te houden. Momenten om echt op te laden zijn schaars. En dat kan je behoorlijk moe maken. Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen ‘gewoon moe’ zijn en serieuze oververmoeidheid? En hoe weet je wanneer je een oranje of zelfs rode vlag nadert?
Het stille gevaar van oververmoeidheid: niet meer voelen wat je nodig hebt
We zijn allemaal wel eens moe. Bijvoorbeeld na een lange dag werken, een korte nacht of intensieve zorgtaken. Die vermoeidheid is normaal en meestal tijdelijk. Geef je lichaam rust en je voelt je al snel weer beter. Oververmoeidheid daarentegen gaat dieper. Het is een sluipend proces waarin je steeds verder verwijderd raakt van jezelf én van je herstelvermogen. Je lichaam en geest krijgen simpelweg geen kans meer om op adem te komen. Je staat voortdurend in de ‘overlevingsstand’. En dat is geen stand waarin je groeit of oplaadt, het is een stand waarin je dóórgaat, koste wat kost.
Wat is de overlevingsstand?
De overlevingsstand is een toestand waarin je zenuwstelsel constant geactiveerd is. Je sympathische zenuwstelsel (het deel dat ‘vechten of vluchten’ aanstuurt) draait overuren. Je lijf maakt stresshormonen aan om je op scherp te houden, maar dat gaat ten koste van herstel, creativiteit, helder denken en voelen. Je raakt de connectie kwijt met je lichaam en daarmee met je echte behoeften. Je denkt misschien dat je ‘gewoon door moet zetten’, maar je lijf schreeuwt om rust. Je hoort het alleen niet meer.
Je herkent deze disconnectie aan signalen als:
-
Geen idee hebben wat je nodig hebt om op te laden
-
Moeite met keuzes maken
-
Over je grenzen gaan zonder dat je het doorhebt
-
Emotionele uitbarstingen die uit het niets lijken te komen
-
Geen voldoening meer halen uit dingen die je vroeger energie gaven
De 3 fasen van oververmoeidheid
Hoewel iedereen vermoeidheid anders ervaart, zijn er grofweg drie fasen van oververmoeidheid te onderscheiden. Elk met hun eigen signalen.
Fase 1 – Groene vlag (waarschuwingsfase)
-
Je bent sneller moe dan normaal
-
Je wordt niet uitgerust wakker
-
Je verlangt vaak naar vakantie of rust
-
Je to-do lijst groeit sneller dan je hem kunt afwerken
→ In deze fase kun je met rust en hersteltijd nog goed bijsturen.
Fase 2 – Oranje vlag (chronische vermoeidheid)
-
Je concentratie en geheugen gaan achteruit
-
Je voelt je nooit meer echt uitgerust
-
Je bent prikkelbaar, alles irriteert je
-
Je raakt het overzicht kwijt en stelt geen prioriteiten meer
→ Tijd voor actie: je reserves raken uitgeput en je mist signalen van je lichaam.
Fase 3 – Rode vlag (lichamelijke & emotionele uitputting)
-
Je bent emotioneel instabiel
-
Je voelt je opgejaagd of angstig
-
Je stemming schiet alle kanten op
-
Je slaapt slecht, maar voelt de vermoeidheid niet meer
→ Dit is geen gewone moeheid meer, maar een teken dat je systeem écht uitgeput is. Medische hulp en professionele begeleiding zijn nu essentieel.
Wacht niet op die rode vlag
Veel mensen die in fase 3 belanden, zeggen: “Het leek ineens te gebeuren.” Maar dat is zelden zo. De signalen waren er al lang. We zijn alleen gewend geraakt om ze te negeren. Omdat we denken dat ‘doorgaan’ sterker is dan ‘toegeven’. Of omdat we simpelweg niet meer voelen wat we nodig hebben.Maar juist die disconnectie is wat oververmoeidheid zo gevaarlijk maakt. Je leeft op wilskracht, niet op energie. En uiteindelijk raak je leeg.
Wat kun je doen?
-
Neem signalen serieus, ook al lijken ze klein
-
Sta dagelijks stil bij de vraag: wat heb ík vandaag nodig?
-
Leer de taal van je lichaam opnieuw spreken
-
Zoek steun – bij vrienden, professionals, of je huisarts
-
Geef jezelf toestemming om uit de overlevingsstand te stappen
Vermoeidheid is geen zwakte. Het is een signaal. Een uitnodiging om terug te keren naar jezelf. Want pas als je weer écht voelt wat je nodig hebt, kun je je energie op een gezonde manier terugwinnen.
Meer lezen over vermoeidheid?
Constant moe? Zó activeer je de energiefabriekjes van je lijf bij uitputting
Een chronisch slaaptekort? Je herkent het aan déze 9 (verborgen) symptomen
Oververmoeidheid? Waarom de natuur een onuitputtelijke hulpbron is (juist in de winter!)
Constant moe? 7 natuurlijke manieren om je lichaam, geest én ziel op te laden
Aanhoudende vermoeidheid? Déze 10 voedingsmiddelen geven direct energie
