Iedereen verliest onderweg wel iets op het pad des levens. Soms zijn de verliezen groot, soms klein. Vaak gaan we gewoon door, zonder stil te staan bij wat dat met ons doet. Maar juist die onverwerkte verliezen kunnen zich opstapelen in je lichaam en je energie blokkeren. Therapeut, auteur en spreker Jane Coerts is gespecialiseerd in het behandelen van burn-out en de rol van niet genomen rouw daarin. Hieronder vertelt ze je meer over waarom ruimte geven aan rouw helend is. Op 9 november organiseren we met Jane een webinar over onder andere hoe je kunt terugkeren bij jezelf als je uit het lood bent geraakt door verlies.
Niet-genomen rouw: hoe onverwerkt verdriet zich vastzet in je lichaam
Vele gezichten van verlies
Jane: Bij rouw gaan onze gedachten al snel uit naar het verlies van een dierbare. Maar rouw beslaat een veel groter terrein. Alle significante veranderingen of verliezen in ons leven (scheidingen, verhuizingen, miskramen, abortussen, verlies van gezondheid, grensoverschrijding, het vertrek van je lievelingsbaas, etc.) vragen om bij stil te staan. En dat niet alleen: ook dromen die niet uitgekomen zijn willen verteerd worden. Denk aan een leven met je grote liefde, (gezonde) kinderen, een baan die maar niet binnen bereik komt, je grote doorbraak, dat ene huis waar jij je zinnen op gezet hebt. Of juist zaken die er nooit waren: een gelukkige jeugd, ouders die je steunden, of de nabijheid van broers of zussen. Sommige mensen voelen een zeurend gemis vanbinnen, zonder dat ze iets groots kunnen aanwijzen dat er niet was. Mogelijk is hier sprake van stapeltjesverdriet: een opeenstapeling van klein gemis waar nooit aandacht voor is geweest, die sluimerend kan verworden tot de overtuiging ‘dit is niet voor jou weggelegd’.
Niet-genomen rouw maakt ziek
Verlies hoort bij het leven. Maar als er geen ruimte wordt gemaakt voor rouw, kunnen mensen ziek worden of een gevoel van zinloosheid ervaren. Van de volgende ziektebeelden staat inmiddels vast dat er een duidelijke relatie is met niet-genomen rouw: stress, burn-out, depressieve klachten, auto-immuunziekten, migraine, longcovid, hartklachten en reuma. In een wereld die haar rouwrituelen ver weggestopt heeft, kampt een groot deel van de volwassen bevolking met een van deze aandoeningen. Bij mensen die leven in stamverband komen deze klachten nauwelijks voor. Daarom zie ik een burn-out niet alleen als een individueel, maar ook als een maatschappelijk probleem. In onze westerse wereld leven we vooral de lente-zomer-lente-zomerloop. Er is nauwelijks ruimte voor vertraging en verstilling; de energie van herfst en winter. Terwijl juist die energie uitnodigt tot voelen: hoe verhoud ik me tot dit verlies, wat doet dat met mij? Ben ik er verdrietig over, boos, misschien opgelucht, of maakt het me bang? Als we dit niet aangaan, verharden we. Ons hart raakt gepantserd, met alle fysieke en relationele gevolgen van dien.
Rouw is de achterkant van liefde
Rouw en liefde zijn twee kanten van één medaille. De poort naar liefde loopt vaak via rouw. Onze tranen vertellen ons waar we van houden. Door te rouwen voeden we de liefde. Zo brengt stilstaan bij verlies, hoe rauw en pijnlijk soms ook, ons dichter bij onze bron, dichter bij zingeving. En dat geeft energie. Voel maar eens wat het effect is op je lijf, je hart en je ziel als je ergens betekenisvol hebt bijgedragen. Dat is de meest efficiënte energieboost die er is.
Helende kracht van doorvoelde rouw
Wat ik het meest hoopvol vind, is dat je ook na jaren kunt rouwen over gemis, verlies of trauma. Jouw gezonde, volwassen deel kan het nu aan. Elke dag kun je besluiten om niet-verteerde delen alsnog te doorleven, zodat je verder kunt met léven.
