Voel jij je vaak moe, ook al doe je alles ‘goed’? Gezond eten, op tijd naar bed, matig drinken… en tóch ontbreekt er iets. Volgens drs. Richard de Leth zit de crux ‘m niet in nog gezonder leven, maar in het gebrek aan stress in kleine doses. Ons lichaam floreert op gezonde stress (ook wel hormese genoemd) zoals kou, vasten of intensieve beweging. In zijn nieuwe boek Onbegrensd Energiek in een Uitputtende Wereld laat hij zien waarom comfort je juist verzwakt en hoe je bewuste uitdagingen kunt gebruiken om weer energie, vitaliteit en veerkracht te ervaren.
Comfort ondermijnt je vitaliteit: dit is waarom stress in kleine doses gezond is
Richard: Wanneer heb je voor het laatst bewust iets ongemakkelijks gedaan? Iets dat in het moment moeilijk was, maar waarvan je wist dat het je sterker zou maken? Als je daar even over moet nadenken, ben je niet alleen. We leven in een tijd waarin comfort tot kunst is verheven. Thermostaat op 21 graden. Boodschappen aan de deur. Een app voor alles. We hebben een hele industrie gebouwd rondom één belofte: het leven makkelijker maken. Maar hier is de paradox die niemand je vertelt: hoe meer comfort je zoekt, hoe vermoeider, zwakker en kwetsbaarder je wordt.
De comfortval
Martin, 62 jaar en succesvol ondernemer, vermeed elk ongemak. Lift in plaats van trap. Auto in plaats van fiets. Eten zodra hij de minste honger voelde. “Ik deed alles om het mezelf gemakkelijk te maken,” vertelde hij me. “Maar ironisch genoeg voelde mijn comfortabele leven helemaal niet comfortabel. Ik was constant moe.” Dit is geen toeval. Het is biologie. Je lichaam werkt als een spier: wat je niet gebruikt, verlies je. Dat geldt niet alleen voor je biceps, maar ook voor je mentale en fysieke veerkracht. Elke keer dat je ongemak vermijdt, train je jezelf om zwakker te worden. De wetenschap noemt dit hormese: kleine, beheersbare stressoren maken je sterker. Koudeblootstelling, vasten, intensieve training – ze triggeren een adaptieve respons in je lichaam die je weerbaarder maakt. Studies tonen aan dat deze milde stressoren ontstekingswaarden kunnen verlagen, celregeneratie stimuleren en zelfs je levensduur kunnen verlengen. Maar in onze jacht op comfort snijden we onszelf deze kansen af.
Kort lijden voor een makkelijk leven
Martin begon met tien seconden koud douchen elke ochtend. “De eerste week was verschrikkelijk. Mijn brein schreeuwde dat ik gek was.” Maar na die eerste week begon hij ernaar uit te kijken. “Het gaf me een gevoel van overwinning, nog voor mijn dag echt begonnen was.” Na een maand merkte hij dat hij ook op andere gebieden uitdagingen minder uit de weg ging. Hij begon nuchter te wandelen. Deed af en toe een vastendag. Nam de trap. Het meest verrassende? “Niet de fysieke verandering – hoewel ik zeker fitter werd – maar de mentale transformatie. Problemen op werk die me vroeger overweldigden, leken nu behapbaar. Ik had nieuw vertrouwen dat ik moeilijke situaties aankon.”
Vier manieren om te beginnen
Je hoeft geen ijsbaden te nemen of marathons te lopen. Begin klein:
1. Koude douche: Start met tien seconden koud water aan het eind van je normale douche. Focus op je ademhaling. Binnen enkele weken verdraag je de kou beter en voel je je energieker.
2. Minder eetmomenten: Sla één maaltijd per week over of probeer een 16-uurs vastenvenster (bijvoorbeeld eten tussen 12.00 en 20.00 uur). Dit stimuleert cellulaire reiniging en verhoogt je mentale helderheid.
3. Kies bewust voor moeilijk: Herken dagelijks één situatie waarin je automatisch voor gemak kiest. Neem de trap, fiets in plaats van de auto, of kies een winkelmandje in plaats van een karretje.
4. Herken de stem van je oerbrein: Wanneer je ongemak ervaart, protesteert je brein: “Dit is te moeilijk”, “Waarom doe ik dit?”, “Eén keer overslaan kan geen kwaad.” Herken deze gedachten, erken ze, maar laat je rationele brein de beslissing nemen.
Prijs van comfort
Als je blijft kiezen voor gemak, verlies je niet alleen fysieke kracht maar ook mentale veerkracht. Kleine tegenslagen voelen als bergen. Onzekerheid wordt bedreigend. Verandering angstaanjagend. Je investeert in een toekomst waarin je zwakker, kwetsbaarder en afhankelijker bent. Een toekomst waarin je niet het leven leidt dat in je zit, omdat je niet de kracht hebt om het te leven.
Wat je terugkrijgt
Bewust kleine momenten van discomfort omarmen is een investering in een andere toekomst. Een waarin je energie hebt. Waarin tegenslagen vervelend zijn maar niet verwoestend. Waarin je vertrouwen hebt in je vermogen om uitdagingen aan te kunnen. Waarin je lichaam een bondgenoot is in plaats van een last. Martin formuleerde het zo: “Ik realiseerde me dat ik al die jaren had geprobeerd lijden te vermijden, maar daardoor juist chronisch leed aan een gebrek aan energie, vitaliteit en zelfvertrouwen. Door bewust kleine momenten van discomfort te omarmen lijd ik nu veel minder in het dagelijks leven.”
Begin vandaag
Dit is Principe 23 uit mijn nieuwe boek Onbegrensd energiek in een uitputtende wereld: Heb respect voor het lijden (of ga eerder lijden). Het klinkt misschien onaardig, maar niemand komt je redden. Er bestaat geen pil die je veerkracht teruggeeft. Geen therapie die het werk voor je doet. Geen systeem dat je gezondheid garandeert. Maar hier is het goede nieuws: jij bent capabeler dan je denkt. Tien seconden koud water. Eén maaltijd overslaan. De trap in plaats van de lift. Klein, consistent, bewust ongemak. Dat is de sleutel naar grootschalige veerkracht. Dit principe is één van de 27 principes in het boek.
27 principes voor meer energie in een wereld die je uitput. Elk principe richt zich op een ander aspect van je gezondheid; van voeding en beweging tot slaap, verbinding en zingeving. Samen vormen ze een blauwdruk voor een leven met meer energie, vitaliteit en vrijheid. De vraag is niet of je kunt veranderen.
De vraag is: wanneer kies je dagelijks voor kort ongemak om langdurig lijden te voorkomen? Kies betere gewoontes en sta zo toe dat er een nieuw mens – met veel meer energie – in je groeit. 👉 Meer lezen? Ontdek het boek (€18,99) Onbegrensd Energiek in een Uitputtende Wereld, 27 Principes voor meer Energie, Bezieling en Vitaliteit van drs. Richard de Leth.
Mis nooit meer iets van Holistik!
Schrijf je in voor onze newsletter & never miss a single story.Ja, houd mij op de hoogte!
