Wist je dat veel vrouwen tijdens de overgang last hebben van pijn in hun onderbuik? Die pijn kan afkomstig zijn van de blaas, baarmoeder, eierstokken of darmen> Dit zijn allemaal organen die allemaal gevoelig reageren op hormonale veranderingen. De overgang is een natuurlijke, maar ook intensieve transitie waarin je lichaam op zoek gaat naar een nieuwe balans. Oestrogeen en progesteron, de belangrijkste vrouwelijke hormonen, dalen geleidelijk en dat heeft invloed op vrijwel elk systeem in je lichaam. Onderbuikpijn is dan ook een signaal dat er op diep niveau iets verandert. Hieronder lees je wat er precies in je lichaam gebeurt én wat je kunt doen om de klachten te verzachten.
Zeurende pijn in je onderbuik tijdens de overgang: dit zijn mogelijke oorzaken
Tijdens de overgang verandert je menstruatiecyclus vaak ingrijpend. Misschien word je onregelmatiger ongesteld, bloed je meer of juist minder, of merk je dat je menstruatie anders aanvoelt dan vroeger. Sommige vrouwen ervaren meer bloedstolsels of hevigere krampen. Deze schommelingen ontstaan doordat je eierstokken minder oestrogeen en progesteron aanmaken. Daardoor reageert het baarmoederslijmvlies onvoorspelbaar. Zelfs als je (bijna) niet meer menstrueert, kun je nog menstruatieachtige pijn voelen. Dat komt doordat de hormonen die de eierstokken aansturen (FSH en LH) tijdelijk verhoogd zijn, terwijl de eierstokken steeds minder reageren. Deze hormonale pieken en dalen kunnen de baarmoeder prikkelen en krampachtige samentrekkingen veroorzaken.
Endometriose en vleesbomen
Bij sommige vrouwen speelt endometriose een rol. Dit is een aandoening waarbij baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder groeit, bijvoorbeeld op de eierstokken of darmen. Dat weefsel reageert op hormonale schommelingen, waardoor het tijdens de overgang opnieuw ontstoken of pijnlijk kan worden. Hoewel endometriose vaak afneemt na de menopauze, kunnen de klachten tijdelijk juist even verergeren.
Vleesbomen
Een andere mogelijke oorzaak zijn vleesbomen, ook wel myomen genoemd. Dit zijn goedaardige gezwellen in de baarmoederwand. Ze ontstaan onder invloed van oestrogeen en kunnen druk en pijn in de onderbuik veroorzaken. Tijdens de overgang krimpen vleesbomen meestal vanzelf doordat de oestrogeenproductie afneemt, maar bij sommige vrouwen blijven ze klachten geven zolang de hormoonspiegels nog wisselen.
Cysten op de eierstokken
Ook cysten op de eierstokken kunnen onderbuikpijn veroorzaken. Meestal zijn ze onschuldig en verdwijnen ze vanzelf, maar soms blijven ze groeien of veroorzaken ze een drukkend gevoel. Een cyste ontstaat wanneer er een eiblaasje (follikel) niet goed openspringt of leegloopt. Omdat de hormoonbalans tijdens de overgang verandert, komt dit juist in deze fase vaker voor. Aanhoudende of eenzijdige pijn is altijd een reden om contact op te nemen met je arts, zodat andere oorzaken kunnen worden uitgesloten.
Blaas en darmen: de stille mede-spelers
Tijdens de overgang wordt ook de blaas kwetsbaarder. Door het dalende oestrogeenniveau wordt het slijmvlies van de vagina en urinewegen dunner en droger. Hierdoor kunnen bacteriën zich sneller vermenigvuldigen, met blaasontsteking en een zeurende onderbuikpijn als gevolg.
Darmen
Daarnaast spelen de darmen een grote rol. De afname van oestrogeen en progesteron beïnvloedt de spijsvertering: de darmbeweging wordt trager, galproductie vermindert, en de bacteriebalans verandert. Veel vrouwen merken daardoor dat hun buik vaker opgeblazen voelt of dat ze last krijgen van obstipatie, winderigheid of zelfs diarree. De buik is onze tweede hersenhelft. Een hormonale disbalans is daar vaak als eerste voelbaar. Je kunt je darmen ondersteunen door veel groenten en fruit te eten, rijk aan natuurlijke vezels. Vermijd te veel bewerkte granen, suikers en rood vlees. Drink voldoende water en kauw rustig. Warme gerechten en soepen helpen het spijsverteringsvuur aan te wakkeren.
Vocht vasthouden en een opgeblazen gevoel
Een andere klacht die vaak samengaat met onderbuikpijn is vocht vasthouden. Hormonale schommelingen kunnen de vochthuishouding ontregelen, waardoor je je opgezet en zwaar kunt voelen. Koffie, zout en alcohol verergeren dit effect, terwijl kruidenthee met brandnetel, venkel of paardenbloem juist helpt om afvalstoffen af te voeren. Ook bewegen – zelfs rustig wandelen – stimuleert je lymfebanen om afvalstoffen af te voeren en vermindert een opgeblazen gevoel.
Wat kun je doen bij buikpijn tijdens de overgang?
Aanhoudende of hevige buikpijn is altijd een reden om je huisarts te raadplegen. Samen kun je achterhalen wat de oorzaak is en een passende behandeling kiezen. Soms is een echo of bloedonderzoek nodig. Daarnaast kun je zelf veel doen:
-
Beweeg regelmatig, maar overbelast jezelf niet. Yoga, wandelen en zachte buikmassages verbeteren de doorbloeding.
-
Eet anti-inflammatoir, dus veel groenten, gezonde vetten en weinig suikers en bewerkte voeding.
-
Slaap voldoende, herstelhormonen worden ’s nachts aangemaakt.
-
Ondersteun je hormonen met supplementen als magnesium, B6 of omega 3 (in overleg met je arts).
-
Overweeg natuurlijke therapieën zoals acupunctuur of reflexologie, beide richten zich op het herstellen van energiestromen in het buikgebied.
Luister naar je onderbuik
Pijn in je onderbuik is nooit zomaar toeval. Het is vaak de manier waarop je lichaam zegt: “Vertraag, ik heb aandacht nodig.” De overgang is niet alleen een fysieke verandering, maar ook een periode van innerlijke transformatie. Door met zachtheid te luisteren naar wat je lichaam aangeeft – rust, warmte, voeding of simpelweg vertraging – help je niet alleen je hormonen, maar ook jezelf in balans te komen.
