Tijdens de zwangerschap komen er veel nieuwe dingen op je af. Naast dat je ontzettend blij bent met de komst van een nieuwe kleine spruit, wil je ook dat de baby zo gezond mogelijk op de wereld komt. Maar wat mag je niet eten als je zwanger bent?
De inkoppers zijn natuurlijk alcohol, rauw vlees of vis. Maar er zijn ook andere voedingsmiddelen die een risico op infectie kunnen verhogen. Misschien moet je ook zo min mogelijk cafeïne en bepaalde dranken drinken en je favoriete cappuccino laten staan. Eén van de eerste dingen die vrouwen leren als ze zwanger zijn, is wat ze niet mogen eten. Dat kan een regelrechte afknapper zijn als je een grote fan bent van sushi, koffie of biefstuk.
Gelukkig is er meer wat je wel mag eten dan wat je niet mag. Je moet alleen leren hoe je hierin je weg moet vinden. Om gezond te blijven moet je goed opletten wat je eet en drinkt. Zwangerschap is een optimaal moment om super goed voor jou en je kleine ongeboren baby te zorgen. Ben je misselijk en krijg je niets naar binnen behalve mayonaise met een rietje? Kijk dan welke aanvullende zwangerschapssupplementen jou kunnen helpen.
Bepaalde voedingsmiddelen moet je maar zelden eten tijdens je zwangerschap, terwijl je andere beter helemaal kan vermijden. Hier zijn 11 voedingsmiddelen en dranken die je moet vermijden of minimaliseren als je zwanger bent.
Kwikrijke vis
Kwik is zeer giftig. Er is geen veilig blootstellingsniveau bekend. Kwik kan je vinden met name in vervuild water. In grotere hoeveelheden kan het giftig zijn voor je zenuwstelsel, immuunsysteem en nieren. Het kan ook ernstige ontwikkelingsproblemen veroorzaken bij kinderen, zelfs in lage hoeveelheden kan kwik nadelige gevolgen hebben.
Omdat het voorkomt in vervuilde zeeën, kunnen grote zeevissen grote hoeveelheden kwik ophopen. Daarom kun je kwikrijke vis het beste vermijden als je zwanger bent en borstvoeding geeft.
Vissen met een hoog kwikgehalte die je wilt vermijden zijn onder andere:
- zwaardvis
- makreel
- tonijn (vooral grootoogtonijn)
- kreeft
Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle vis veel kwik bevat – alleen bepaalde soorten. Het eten van kwikarme vis tijdens de zwangerschap is heel gezond, en deze vis kan twee tot drie keer per week worden gegeten.
Vissen met een laag kwik gehalte:
- ansjovis
- kabeljauw
- bot
- schelvis
- zalm
- tilapia
- forel (zoetwater)
Vooral vette vis zoals zalm en ansjovis zijn goede opties, omdat deze vissen veel omega-3 vetzuren bevatten, die belangrijk zijn voor de hersen ontwikkeling van je baby.
Rauwe vis
Volgens de laatste adviezen mag je wel rauwe vis eten, als deze dagvers is. Maar lees voor de zekerheid onderstaande tekst en bepaal dan voor jezelf of je dit wilt.
De volgende tekst zal lastig zijn voor de sushi fans, maar het is een belangrijke. Rauwe vis, vooral schelpdieren, kan verschillende infecties veroorzaken. Dit kunnen virale, bacteriële of parasitaire infecties zijn, zoals het norovirus, Vibrio, Salmonella en Listeria.
Sommige van deze infecties kunnen alleen jou treffen en uitdroging en misselijkheid of overgeven veroorzaken. Andere infecties kunnen worden doorgegeven aan je baby, met ernstige of zelfs fatale gevolgen. Zwangere vrouwen zijn bijzonder gevoelig voor listeria-infecties. De kans dat zwangere vrouwen door Listeria worden besmet is 10 keer zo groot. Zwangere Spaanse vrouwen lopen zelfs 24 keer meer risico. Deze bacterie komt voor in de bodem en in besmet water of planten. Rauwe vis kan besmet raken tijdens de verwerking, waaronder roken of drogen van de vis. Listeria-bacteriën kunnen via de placenta aan je baby worden doorgegeven, zelfs als je geen ziekteverschijnselen vertoont. Dit kan leiden tot een vroegtijdige bevalling, miskraam.
Het is zeker aan te raden om rauwe vis en schaaldieren te vermijden, waaronder veel sushi gerechten. Maar maak je geen zorgen, je zult er na de geboorte van de baby nog veel meer van genieten en het is weer veiliger om te eten.
Rauw en bewerkt vlees
Rauw vlees moet je laten staan als je zwanger bent. Sommige van dezelfde problemen met rauwe vis hebben ook betrekking op rauw vlees. Het eten van rauw vlees verhoogt je risico op besmetting met verschillende bacteriën of parasieten, waaronder Toxoplasma, E. coli, Listeria en Salmonella.
Voedingsmiddelen rauw vlees om te vermijden tijdens de zwangerschap:
- Rauwe biefstuk
- filet américain en ander rauw broodbeleg zoals rosbief en ossenworst
- Rauwe en gedroogde ham (zoals je italiaanse borrelplank hammen)
Bacteriën kunnen de gezondheid van je kleintje bedreigen en mogelijk leiden tot doodgeboorte of ernstige neurologische aandoeningen, waaronder verstandelijke beperking, blindheid en epilepsie. Hoewel de meeste bacteriën aan het oppervlak van vlees worden aangetroffen, kunnen andere bacteriën in de spiervezels blijven hangen.
Sommige stukken vlees – zoals ossenhaas, entrecôte of ribeye van rund-, lams- en kalfsvlees – kunnen veilig worden geconsumeerd als ze niet helemaal doorbakken zijn. Dit geldt echter alleen als het stuk vlees heel of ongesneden is, en aan de buitenkant helemaal gaar. Als je veilig wilt zitten, ga dan voor medium of doorbakken vlees.
Gesneden vlees, waaronder vleeslapjes, hamburgers, gehakt, varkensvlees en gevogelte, mag nooit rauw of ondergaar worden geconsumeerd. Houd die hamburgers op de grill dus voorlopig goed gaar.
Hotdogs, rauw broodbeleg zoals filet american en rosbief zijn ook zorgwekkend, wat soms verrassend is voor zwangere mensen. Deze soorten vlees kunnen tijdens de verwerking of opslag besmet raken met verschillende bacteriën.
Zwangere vrouwen moeten geen bewerkte vleesproducten eten, tenzij ze opnieuw zijn opgewarmd tot ze stomend heet zijn. Maar dan zijn ze vaak niet meer lekker.
Krijg jij niet voldoende voedingsstoffen binnen tijdens de zwangerschap?
Lees dan welke multivitamine je nodig hebt als je zwanger bent
Rauwe eieren
Rauwe eieren kunnen besmet zijn met de Salmonella-bacterie. Symptomen van salmonella-infecties zijn koorts, misselijkheid, braken, buikkrampen en diarree. In zeldzame gevallen kan de infectie echter krampen in de baarmoeder veroorzaken, wat leidt tot vroeggeboorte of doodgeboorte.
Voedingsmiddelen die vaak rauwe eieren bevatten zijn onder andere:
- scrambled eieren
- gepocheerde eieren
- hollandaisesaus
- zelfgemaakte mayonaise
- sommige zelfgemaakte saladedressings
- zelfgemaakt ijs
- zelfgemaakt cake-ijs
De meeste commerciële producten die rauwe eieren bevatten zijn gemaakt met gepasteuriseerde eieren en zijn veilig om te consumeren. Je moet echter altijd het etiket lezen om er zeker van te zijn. Zorg er voor de zekerheid voor dat je eieren altijd goed kookt of gepasteuriseerde eieren gebruikt. Bewaar die superloopse dooiers en zelfgemaakte mayo tot na het debuut van de baby.
Orgaanvlees
Orgaanvlees is een geweldige bron van verschillende voedingsstoffen. Deze omvatten ijzer, vitamine B12, vitamine A, zink, selenium en koper – allemaal goed voor jou en de baby. Het eten van te veel dierlijke vitamine A (voorgevormde vitamine A) wordt echter niet aanbevolen tijdens de zwangerschap. Het eten van te veel voorgevormde vitamine A, vooral in het eerste trimester van de zwangerschap, kan leiden tot aangeboren afwijkingen en miskramen.
Hoewel dit meestal in verband wordt gebracht met vitamine A-supplementen, kun je je consumptie van orgaanvlees zoals lever het beste beperken tot slechts een paar ons per week.
Cafeïne
Je bent misschien één van de miljoenen mensen die dol zijn op hun dagelijkse kopjes koffie, thee, frisdrank of cacao. Je bent zeker niet alleen als het gaat om onze liefde voor cafeïne. Dit wil je niet horen, maar over het algemeen wordt zwangere mensen aangeraden hun cafeïne-inname te beperken tot minder dan 200 milligram (mg) per dag.
Cafeïne wordt zeer snel opgenomen en komt gemakkelijk in de placenta terecht. Omdat baby’s en hun placenta’s niet beschikken over het belangrijkste enzym dat nodig is om cafeïne af te breken, kunnen hoge concentraties ontstaan.
Het is aangetoond dat een hoge cafeïne-inname tijdens de zwangerschap de groei van de foetus beperkt en het risico op een laag geboortegewicht bij de bevalling verhoogt.
Een laag geboortegewicht – minder dan 2,5 kg – wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op kindersterfte en een hoger risico op chronische ziekten op volwassen leeftijd.
Let dus op je dagelijkse kopje koffie of frisdrank om ervoor te zorgen dat je baby niet aan te veel cafeïne wordt blootgesteld.
Kiemgroenten
Je gezonde salade keuze is misschien ook niet vrij van malafide ingrediënten. Rauwe kiemen, waaronder alfalfa, klaver, radijs en mungbonen, kunnen besmet zijn met Salmonella. De vochtige omgeving die zaden nodig hebben om te kiemen is ideaal voor dit soort bacteriën, en ze zijn bijna onmogelijk af te wassen. Daarom word je aangeraden om rauwe kiemgroenten helemaal te vermijden. Kiemen zijn echter veilig te consumeren nadat ze gekookt zijn.
Ongewassen producten
Het oppervlak van ongewassen of ongepelde groenten en fruit kan besmet zijn met verschillende bacteriën en parasieten. Dit kan leiden tot Toxoplasma, E. coli, Salmonella en Listeria, die kunnen worden gekregen uit de grond. Besmetting kan op elk moment plaatsvinden tijdens de productie, oogst, verwerking, opslag, vervoer of verkoop. Een gevaarlijke parasiet die op groenten en fruit kan blijven hangen heet Toxoplasma. De meeste mensen die toxoplasmose krijgen hebben geen symptomen, terwijl anderen zich een maand of langer grieperig kunnen voelen. De meeste zuigelingen die met de Toxoplasma-bacterie worden besmet terwijl ze nog in de baarmoeder zitten, hebben bij de geboorte geen symptomen. Maar symptomen als blindheid of verstandelijke beperkingen kunnen zich op latere leeftijd.
Bovendien heeft een klein percentage besmette pasgeborenen bij de geboorte ernstige oog- of hersenbeschadigingen.
Terwijl je zwanger bent, is het heel belangrijk om het risico op besmetting te minimaliseren door fruit en groenten grondig te wassen met water, te schillen of te koken. Houd dit ook vol als een goede gewoonte na de komst van de baby.
Ongepasteuriseerde melk en kaas
Rauwe melk, ongepasteuriseerde kaas, en zacht gerijpte kaas kan een scala aan schadelijke bacteriën bevatten, waaronder Listeria, Salmonella, E. coli, en Campylobacter. (Deze klinken nu waarschijnlijk bekend in de oren.)
De bacteriën kunnen van nature voorkomen of veroorzaakt zijn door besmetting tijdens het verzamelen of bewaren. Pasteurisatie is de meest effectieve manier om eventuele schadelijke bacteriën te doden, zonder de voedingswaarde van de producten te veranderen. Om de kans op infecties zo klein mogelijk te maken, eet je alleen gepasteuriseerde melk en kaas.
Goed nieuws; de meeste kazen in de supermarkt zijn gepasteuriseerd. Deze kan je dus veilig consumeren. Kijk voor de zekerheid even op de achterkant van het etiket.
Alcohol
Het wordt aangeraden om het drinken van alcohol volledig te vermijden als je zwanger bent, omdat het de kans op een miskraam en doodgeboorte vergroot. Zelfs een kleine hoeveelheid kan de hersenontwikkeling van je baby negatief beïnvloeden.
Alcohol drinken tijdens de zwangerschap kan ook het foetale alcohol syndroom veroorzaken, wat gezichts misvormingen, hartafwijkingen en verstandelijke beperkingen met zich meebrengt.
Omdat van geen enkel niveau van alcohol bewezen is dat het veilig is tijdens de zwangerschap, is het aan te raden het helemaal te vermijden.
Junkfood
Er is geen betere tijd dan de zwangerschap om voedingsstoffenrijk voedsel te gaan eten om zowel jou als je groeiende kleintje te helpen. Je hebt meer essentiële voedingsstoffen nodig, zoals eiwitten, foliumzuur, choline en ijzer.
Het is ook een mythe dat je “eet voor twee”. Je kunt eten zoals je normaal doet tijdens het eerste semester, en dan je calorie inname verhogen met ongeveer 350 calorieën per dag in je tweede trimester, en ongeveer 450 calorieën per dag in je derde trimester.
Een ideaal zwangerschapsdieet moet voornamelijk bestaan uit voedingsmiddelen met veel voedingsstoffen om aan de behoeften van jou en je baby te voldoen. Junkfood bevat over het algemeen weinig voedingsstoffen en veel calorieën, suiker en toegevoegde vetten.
Hoewel gewichtstoename tijdens de zwangerschap noodzakelijk is, is overgewicht in verband gebracht met veel complicaties en ziekten. Deze omvatten een verhoogd risico op zwangerschapsdiabetes, evenals zwangerschaps- of geboortecomplicaties.
Houd je aan maaltijden en snacks die gericht zijn op eiwitten, groenten en fruit, gezonde vetten, en vezelrijke koolhydraten zoals volle granen, bonen en zetmeelrijke groenten. Maak je geen zorgen, er zijn veel manieren om groenten in je maaltijden op te nemen zonder aan smaak in te boeten.
Waar het op neerkomt…
Als je zwanger bent is het belangrijk om voedsel en dranken te vermijden die jou en je baby in gevaar kunnen brengen. Hoewel de meeste voedingsmiddelen en dranken volkomen veilig zijn om van te genieten, moeten sommige, zoals rauwe vis, ongepasteuriseerde zuivel, alcohol en vis met een hoog kwikgehalte worden vermeden.
Bovendien moeten sommige voedingsmiddelen en dranken, zoals koffie en voedingsmiddelen met veel toegevoegde suiker, worden beperkt om een gezonde zwangerschap te bevorderen.
Ben je bang dat je niet gezond genoeg eet tijdens je zwangerschap? Dan kan je kiezen voor aanvullende supplementen.
Lees ook: Wat is de beste foliumzuur?
