Je hebt vast wel eens van de vecht-, vluchtmodus gehoord. Dit is de overlevingsstand waar je lijf in terechtkomt als het een dreiging waarneemt. De bedoeling is dat deze modus ons op gevaarlijke momenten helpt actie te ondernemen, zodat we ons vervolgens in veiligheid weer kunnen ontspannen. Maar als je lichaam en geest bepaalde stresssituaties niet kunnen verwerken, kan het zijn dat je in die overlevingsstand blijft hangen. Je staat dan constant ‘aan’.Een ramp voor je gezondheid en geen pretje voor je geest. Deze 3 tips helpen je op weg naar heling.
In de overlevingsstand?
Als mensen in de overlevingsstand blijven hangen, komt dat vaak door trauma. Dat kan een grote levensveranderende gebeurtenis zijn zoals een ongeluk of een verkrachting. Maar ook door een jeugd vol (subtiele) emotionele verwaarlozing bijvoorbeeld kun je ‘verkrampt’ door het leven gaan. Je lichaam staat dan in principe altijd ‘aan’ in een poging je te beschermen. Je hebt (onbewust) het gevoel dat overal gevaar dreigt. Meestal niet in de vorm van natuurrampen of moordenaars, maar bijvoorbeeld in de vorm van verlating of (fysieke of emotionele) overmeestering.
Meer lezen over trauma?
In de Nederlandse vertaling van Van der Kolk's bestseller, 'Traumasporen in lichaam, brein en geest', lees je alles over de gevolgen van trauma én het helen ervan.
MEER INFORMATIE
Chronische stress
Als je in een overlevingsstand staat weten je lichaam en geest eigenlijk niet hoe ze moeten ontspannen. Je lijdt aan chronische stress. Je kunt je voorstellen dat dat op de lange termijn funest is voor je gezondheid. Zo kun je last krijgen van slapeloosheid en uiteenlopende andere gezondheidsproblemen waar geen duidelijke medische verklaring voor te vinden is. Je kunt ook emotioneel heel reactief worden. Je wordt snel woedend, extreem verdrietig, extreem jaloers of defensief. Sommige mensen ervaren juist het tegenovergestelde. Ze hebben het gevoel dat er een mistlaagje over alles heen ligt en dat ze niet helemaal verbonden zijn met zichzelf en de werkelijkheid. Maar ook deze dissociatieve staat bezorgt je zenuwstelsel stress.
3 tips voor heling
Het lastige is dat je als het ware verslaafd kunt raken aan deze gestresste staat van zijn. Je weet niet beter. Innerlijke rust voelt oncomfortabel, nieuw en eng. Het lijkt wel alsof je drama en ellende nodig hebt, ondanks dat je ongelukkig bent. Dat is de kracht van onze onbewuste programmering. Deze herschrijven is een hele klus en vergt tijd en energie. Het kan nodig zijn om hierbij hulp van een professional te vragen. Deze 3 simpele tips kunnen je alvast helpen.
1. Als je de klap aan ziet komen, doet hij niet minder pijn
Dit is een belangrijk inzicht voor mensen die leven vanuit een overlevingsstand. Voor hen dreigt overal gevaar. Bewust of onbewust ben je ervan overtuigd dat als je maar goed genoeg oplet, je in ieder geval niet verrast kan worden door een dreiging. Maar stel dat je bang bent dat, bijvoorbeeld, je partner je verlaat. Als die je vervolgens echt verlaat, doet het dan minder pijn? Hoe veel zorgen je je ook maakt, je zult nooit zeker weten dat iets of iemand je geen pijn gaat doen. Bovendien is er een grote kans dat je zelf creëert waar je zo ontzettend bang voor bent als je altijd maar op scherp staat. Je gaat mensen wegduwen, het lukt je niet om te genieten, je bent achterdochtig, kunt je niet kwetsbaar opstellen, enzovoort. Probeer hieraan te denken elke keer dat je in de cyclus van angstig doemdenken terechtkomt. En onthoud: als iets of iemand je daadwerkelijk pijn doet, dan eindigt de wereld niet. Je bent nu volwassen en je kunt het dragen.
2. Word je bewust van de verbinding tussen je gedachten en emoties
Gedurende de dag vindt er constant een razendsnelle communicatie plaats tussen je gedachten en emoties. Stel dat je denkt dat iedereen tegen je is, dan voel je je boos of verdrietig worden. Die emoties wekken weer gedachten op die ze bevestigen en versterken. Zo ontstaat er een eindeloze loop. Als je de spanning voelt stijgen, probeer je dan bewust te worden van het verhaal dat je jezelf op dit moment vertelt. Bijvoorbeeld: ‘Niemand vindt mij leuk. Ze doen allemaal alsof. Iedereen is erop uit om mij voor gek te zetten.’ Probeer dit verhaal te veranderen en zie wat het met je emoties doet. Zo krijg je minder het idee dat wat je voelt en denkt dé waarheid is.
3. Scan je lichaam
Soms kunnen gedachten zo snel gaan dat je ze niet goed op een rijtje kunt krijgen. Vooral als je in de paniekmodus staat. Verplaats je aandacht daarom altijd van je hoofd naar je lijf en registreer stap voor stap wat je waar voelt. Klem je je kaken? Heb je maagpijn? Is je hartslag aan het racen? Zeg nu geduldig en medelevend tegen jezelf: ik voel dat mijn lichaam in de overlevingsstand staat. Mijn lichaam denkt dat mijn leven in gevaar is en daarom voelt alles nu zo urgent en heftig. Ik ga nu eerst mijn zenuwstelsel kalmeren door rustig te ademen (of bijvoorbeeld te knuffelen met iemand, te douchen, wandelen, muziek luisteren, dansen…).. En dan kom ik later terug bij mijn gedachten. Spoiler alert: die zullen een stuk minder relevant zijn en minder waar lijken als je interne alarmbel niet meer aan het rinkelen is.
Bron: tinybuddha.com
